Gương mặt thuê – tấm bình phong mới của tội phạm công nghệ cao

Lâm Trực@

Huế, ngày 26/5/2025 – Giữa làn sóng chuyển đổi số đang cuộn chảy mạnh mẽ trong ngành ngân hàng, một hình thức tội phạm mới đang âm thầm len lỏi: “cho thuê khuôn mặt để lừa đảo chuyển tiền.” Đây không còn là trò bịp bợm sơ khai qua tin nhắn hay cuộc gọi giả danh. Thứ mà chúng ta đang đối mặt là những bàn tay tội phạm được bọc trong vỏ bọc công nghệ, với những gương mặt thật… nhưng không phải vì chính nghĩa.

Đề án 06 về định danh điện tử đang mở ra tương lai số hóa minh bạch, góp phần thanh lọc hơn 200 triệu tài khoản ngân hàng trên toàn quốc. Trong đó, 113 triệu tài khoản đã được đối chiếu qua sinh trắc học – dấu hiệu tích cực cho thấy ngân hàng không còn là “đất diễn” cho các tài khoản ma.

Thế nhưng, ngay tại điểm sáng ấy, một bóng tối mới xuất hiện. Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước, cảnh báo: “Đã xuất hiện tình trạng các đối tượng cho thuê khuôn mặt để thực hiện hành vi lừa đảo chuyển tiền.”

Cách thức của bọn tội phạm rất tinh vi: chúng không tự đứng tên tài khoản, mà thuê người khác – thường là những người nhẹ dạ, cần tiền – mở tài khoản hộ và sẵn sàng “xuất hiện” khi cần xác thực khuôn mặt. Cái cúi đầu tưởng là xác minh đơn thuần, thực chất lại là cú gật đầu tiếp tay cho hành vi phi pháp.

Người cho thuê khuôn mặt – nghe có vẻ vô hại, thậm chí ngờ nghệch – nhưng trong chuỗi tội ác này, họ là mắt xích then chốt. Bởi sinh trắc học, với mục đích cao cả là bảo vệ an toàn tài chính cho người dân, lại bị chính con người lợi dụng làm “tấm bình phong sống”.

Khi máy không phân biệt được thiện ác, những khuôn mặt thật ấy vô tình biến thành “gương mặt giả” cho kẻ xấu.

Sắp tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp cùng Bộ Công an truy tố những cá nhân cho thuê khuôn mặt, nâng mức phạt hành chính có thể lên tới 200 triệu đồng. Đây là một tín hiệu cứng rắn nhằm khép lại kẽ hở cho loại hình tội phạm “ẩn danh trong chính danh”.

Bên cạnh việc củng cố hệ thống sinh trắc học với hơn 55 triệu tài khoản doanh nghiệp đã được xác thực, NHNN cũng khẳng định: Doanh nghiệp không hợp tác xác thực sinh trắc học, giao dịch sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt.

Đặc biệt, các tài khoản tổ chức có dấu hiệu hoạt động như hộ kinh doanh cá thể sẽ phải đối chiếu sinh trắc học người đại diện hợp pháp trong 6 tháng kể từ khi thành lập. Các ông chủ, bà chủ đừng nghĩ mình có thể “ngồi ghế sau” và mặc kệ ai đứng tên, bởi trách nhiệm pháp lý giờ đây gắn liền với từng dấu vân tay, từng ánh nhìn trước ống kính.

Nếu như trước đây, kẻ lừa đảo chỉ cần chiếc điện thoại, vài chiêu trò tâm lý học và sự nhẹ dạ, thì giờ đây chúng đã “công nghệ hóa” và “tổ chức hóa”, với mạng lưới tài khoản nuôi, thuê người thật làm bình phong và tận dụng từng lỗ hổng trong quy định sinh trắc học để chiếm đoạt tài sản.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ xây dựng kho dữ liệu các tài khoản bất thường, tích hợp cảnh báo khi người dân/doanh nghiệp chuyển tiền tới những tài khoản này. Một hàng rào kỹ thuật được dựng lên, nhưng trách nhiệm đầu tiên vẫn thuộc về ý thức cộng đồng.

Chúng ta đang bước vào thời đại mà mỗi gương mặt, mỗi dấu vân tay trở thành “chìa khóa” để mở kho tài sản. Nhưng cũng chính vì thế, nếu dễ dàng “cho mượn” nó – dù vì một khoản tiền hay sự thiếu hiểu biết – cái bạn đánh mất không chỉ là nhân thân, mà còn là danh dự, tương lai và cả tự do cá nhân.

“Cho thuê khuôn mặt” không phải chuyện lạ lẫm ở phim viễn tưởng. Nó đang diễn ra giữa đời thường, như một màn kịch phản ánh méo mó nhân cách con người khi bị tiền bạc điều khiển.

Hãy tỉnh táo. Trong thế giới số, gương mặt bạn chính là bạn. Đừng để ai mượn danh bạn để gây họa cho người khác.