Zelensky và điều kiện ngừng bắn với Nga: Thông điệp mới giữa xung đột kéo dài

Ong Bắp Cày

Sa Đéc, 30/11/2024 – Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mới đây đã đưa ra một tuyên bố đáng chú ý về điều kiện để đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Nga, gợi mở một cách tiếp cận mới trong cuộc xung đột kéo dài hơn một năm qua. Theo ông, Ukraine có thể đồng ý ngừng bắn nếu các vùng lãnh thổ hiện do Kiev kiểm soát được đặt dưới sự bảo trợ của NATO.

Tổng thống Ukraine. Ảnh: Sky News

Trong cuộc phỏng vấn với Sky News, khi được hỏi về đề xuất của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump – nhượng đất để đổi lấy gia nhập NATO, ông Zelensky nhấn mạnh: “Ukraine chưa bao giờ xem xét đề xuất này vì chưa từng có ai chính thức đưa ra. Tuy nhiên, để chấm dứt giai đoạn nóng của cuộc xung đột, điều cần thiết là đảm bảo các vùng lãnh thổ do Kiev kiểm soát phải được bảo vệ bởi NATO. Sau đó, chúng tôi sẽ lấy lại các vùng đất khác bằng con đường ngoại giao.”

Đây là lần đầu tiên nhà lãnh đạo Ukraine công khai ám chỉ về một thỏa thuận ngừng bắn có khả năng chấp nhận tình trạng kiểm soát lãnh thổ hiện tại. Ông cũng thừa nhận, trong thời điểm hiện tại, các vùng lãnh thổ phía đông nằm ngoài phạm vi khả thi của một thỏa thuận như vậy. Tuy nhiên, ông khẳng định việc nhượng bộ lãnh thổ, bao gồm cả bán đảo Crimea, vẫn là điều “không thể chấp nhận” theo hiến pháp Ukraine.

Một cách tiếp cận mới hay thông điệp chiến lược?

Phát biểu này của ông Zelensky có thể được hiểu như một thông điệp chiến lược nhằm củng cố sự ủng hộ từ các nước phương Tây, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của NATO trong việc đảm bảo an ninh cho Ukraine. Việc kêu gọi đặt lãnh thổ dưới sự bảo trợ của NATO là tín hiệu rõ ràng cho thấy Kiev vẫn ưu tiên giải pháp hòa bình, nhưng trên cơ sở bảo toàn lãnh thổ theo biên giới được quốc tế công nhận.

Mặc dù vậy, việc Nga kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả các khu vực Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia – vốn được Moscow tuyên bố sáp nhập sau các cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi, đặt ra nhiều thách thức cho bất kỳ thỏa thuận nào trong tương lai.

Thách thức phía trước

Quan điểm nhất quán của Ukraine cho rằng các khu vực này vẫn thuộc chủ quyền của Kiev và việc Nga kiểm soát là bất hợp pháp. Tuy nhiên, việc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý “tự do và công bằng” – như ông Zelensky từng đề cập – chỉ có thể diễn ra nếu Ukraine giành lại toàn quyền kiểm soát những vùng lãnh thổ này. Đây là điều khó đạt được trong bối cảnh chiến sự chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Tuyên bố của ông Zelensky vừa mở ra khả năng đối thoại, vừa củng cố lập trường cứng rắn của Ukraine về vấn đề lãnh thổ. Điều này không chỉ gửi thông điệp đến Moscow mà còn tới các đồng minh phương Tây, rằng bất kỳ giải pháp hòa bình nào cũng cần đi đôi với sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn về an ninh và ngoại giao cho Ukraine.

Trong tình thế hiện nay, liệu điều kiện này có thực sự khả thi, hay chỉ là một chiến lược đàm phán để tạo lợi thế trong các vòng đối thoại quốc tế, vẫn còn là câu hỏi lớn đối với cả Ukraine và cộng đồng quốc tế.