Một thành phố, hai thùng hàng và vài cái áo khoác

Lâm Trực@

Hà Nội vào tháng Tám thường nắng muộn. Cái nắng cuối mùa hạ không còn gay gắt như tháng Sáu, tháng Bảy, mà đằm lại, vàng nhạt, lửng lơ. Những con ngõ nhỏ nằm yên, rêu phong như thể chúng đã ngủ từ mấy trăm năm. Ở ngõ ấy, có tiếng xe đạp lọc cọc, có người đàn bà đội nón cũ ngồi bên những thùng hồng táo sắp ngay ngắn như một bữa cơm gia đình chu đáo. Người đàn bà ấy tên Hương. Tên nghe hiền như mùi lá bưởi. Không ai để ý nhiều đến bà, cho đến một buổi sáng giữa tháng, khi lực lượng chức năng đến, mở từng thùng hàng, rồi thở dài.

Người ta bảo đó là hồng táo ngoại, 199 hộp, không giấy tờ, không đăng ký kinh doanh. Người ta ghi biên bản. Người ta lập mức phạt. Nhưng không ai biết người đàn bà tên Hương đã ngồi bao nhiêu năm ở góc ngõ ấy, bao nhiêu lần đạp xe qua đêm về sáng để gom từng thùng quả. Những trái cây mang về từ đâu, bà cũng không rõ, chỉ biết có người chở đến, hỏi có lấy không, và bà gật đầu. Những cuộc giao dịch đôi khi đơn giản như một ánh nhìn giữa người quen cũ, không cần biên lai, chỉ cần tin nhau.

Ở một nơi khác của thành phố, phố Bát Đàn vẫn đông như mọi ngày. Người ta vẫn xếp hàng ăn phở từ tờ mờ sáng. Nhưng chỉ cách đó vài số nhà, có một cửa hàng treo biển “Made in Việt Nam“. Tên nghe như một lời tự hào. Bên trong là 350 chiếc áo khoác được gấp phẳng phiu, khâu cẩn thận, đính nhãn The North Face – thứ nhãn mà lũ trẻ bây giờ hay nhắc đến mỗi khi gió trở mùa. Áo không phải của Việt Nam. Nhãn cũng không phải của Việt Nam. Người bán hàng lặng lẽ. Người kiểm tra cũng lặng lẽ. Những chiếc áo được niêm phong trong ánh đèn buổi chiều, không ai chạm vào, không ai nói gì thêm.

Thành phố cứ thế trôi qua từng ngày với những câu chuyện lặng lẽ. Hồng táo và áo khoác, hai thứ không liên quan gì đến nhau, lại cùng lúc bị giữ lại như thể có một bàn tay vô hình nào đó muốn gõ lên mặt bàn và hỏi: có thật là mọi thứ vẫn đang diễn ra bình thường?

Không, không bình thường.

Bởi trong những thùng hàng kia không chỉ là trái cây hay quần áo. Mà còn là những câu chuyện chưa kịp kể hết. Là những mối quan hệ buôn bán tưởng vô hại nhưng đã xô lệch ranh giới giữa đúng và sai. Là những niềm tin được trao đi một cách hồn nhiên, rồi bị lấy lại bằng một tờ quyết định xử phạt. Là những khoảng trống trong lòng phố, nơi lòng tốt dễ dàng bị hoài nghi, còn sự thật thì lẩn khuất như ánh sáng cuối ngày sau hàng mái tôn cũ.

Người dân Hà Nội vẫn sống chậm, vẫn quen với những buổi sáng đi chợ và chiều về nấu cơm. Nhưng trong từng món hàng họ mua, từng cái áo họ mặc, từng trái táo họ cắ… đôi khi lại có thứ không gọi tên được, một cảm giác dối trá rất khẽ, rất nhỏ, như hạt bụi bay giữa nắng.

Những người làm công việc giữ gìn sự thật ấy cũng chẳng cần được biết đến. Họ bước vào những cửa hàng, họ mở từng thùng hàng, họ đi qua phố như những bóng người câm lặng. Không ai gọi họ là anh hùng. Họ chỉ làm phần việc của mình. Nhưng chính sự có mặt của họ, ở nơi tưởng là không ai nhìn thấy, lại khiến phố bỗng an lòng hơn một chút. Như thể khi đã biết có ai đó vẫn quan tâm đến từng chiếc áo, từng thùng quả, thì người ta có thể tin vào buổi sáng ngày mai.

Hà Nội không phải thành phố hoàn hảo. Thành phố dù rất xinh đẹp, thanh lịch nhưng vẫn có mưa, có nắng, có bụi, có tiếng xe ồn, có rác sau những phiên chợ chiều, có người thật và người giả, có hàng hóa thật và cũng có không ít hàng hóa không rõ hình hài. Nhưng Hà Nội vẫn sống bằng sự nỗ lực âm thầm của những người giữ cho điều đúng đắn không bị biến mất, giữ cho cái thật không bị lẫn lộn trong cái giả.

Một thành phố, hai thùng hàng và vài cái áo khoác – có thể không phải là câu chuyện đáng để ghi nhớ. Nhưng đôi khi, từ những chi tiết nhỏ ấy, ta nhìn thấy rõ hơn khuôn mặt của một đô thị. Không phải mặt nạ, cũng không phải hào quang. Mà là vẻ đẹp của sự thẳng thắn, của lòng tin và của những người vẫn đang cố gắng gìn giữ sự thật, như gìn giữ một nhành hoa chưa kịp nở giữa mùa nắng gắt.