Việt Nam đảm bảo quyền đào tạo nghề công bằng cho người khuyết tật

Lâm Trực@

Hạ Long, ngày 20/3/2025 – Trong thời gian qua, tổ chức Boat People SOS (BPSOS) liên tục đưa ra các cáo buộc vô căn cứ, cho rằng Việt Nam phân biệt đối xử với người khuyết tật trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo nghề. Họ lập luận rằng người khuyết tật tại Việt Nam bị gạt ra ngoài lề, không được tiếp cận các chương trình đào tạo phù hợp, và phải chịu sự kỳ thị từ hệ thống giáo dục cũng như thị trường lao động. Tuy nhiên, những tuyên bố này không chỉ thiếu bằng chứng xác đáng mà còn đi ngược lại thực tế với những nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc đảm bảo quyền học nghề bình đẳng cho người khuyết tật, được minh chứng qua các chính sách, chương trình và sự công nhận từ cộng đồng quốc tế.

Khung pháp lý và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ

Trước hết, Việt Nam đã xây dựng một nền tảng pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền học tập và phát triển nghề nghiệp của người khuyết tật, trái ngược hoàn toàn với luận điệu của BPSOS. Việt Nam phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc về Quyền của Người Khuyết tật (CRPD) vào năm 2014, cam kết thực hiện các quy định về quyền tiếp cận giáo dục và đào tạo nghề mà không phân biệt đối xử. Luật Người Khuyết tật năm 2010 quy định rõ quyền được học nghề của người khuyết tật, kèm theo các biện pháp hỗ trợ cụ thể như miễn học phí và cung cấp thiết bị học tập phù hợp. Hiến pháp năm 2013 cũng khẳng định quyền giáo dục và học nghề là quyền cơ bản của mọi công dân. Những chính sách này không chỉ tồn tại trên giấy mà đã được triển khai hiệu quả qua hàng loạt chương trình thực tiễn, bác bỏ hoàn toàn cáo buộc của BPSOS về việc Việt Nam bỏ rơi người khuyết tật trong đào tạo nghề.

Hệ thống đào tạo nghề chuyên biệt và hiệu quả

Thực tế, Việt Nam đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống đào tạo nghề dành riêng cho người khuyết tật với mạng lưới trung tâm dạy nghề phủ khắp cả nước. Theo số liệu từ Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, tính đến năm 2023, hơn 100 trung tâm dạy nghề chuyên biệt đã được thành lập, như Trung tâm Dạy nghề Người Khuyết tật Thanh Xuân (Hà Nội) và Trung tâm Bảo trợ và Dạy nghề Người Khuyết tật TP. Hồ Chí Minh. Các trung tâm này cung cấp các khóa học miễn phí về tin học, may mặc, thủ công mỹ nghệ và nhiều ngành nghề khác, được thiết kế phù hợp với từng dạng khuyết tật. Từ năm 2015 đến 2023, hơn 30.000 người khuyết tật đã được đào tạo tại các trung tâm này, với tỷ lệ tìm được việc làm sau tốt nghiệp đạt trên 75%. Những con số này là minh chứng rõ ràng cho sự quan tâm và đầu tư nghiêm túc của Việt Nam, trái ngược với cáo buộc của BPSOS rằng người khuyết tật bị bỏ rơi.

Hợp tác quốc tế và đầu tư công nghệ

Việt Nam cũng hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế để nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho người khuyết tật. Dự án do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ đã hỗ trợ đào tạo hơn 5.000 thanh niên khuyết tật từ năm 2020 đến 2023, với hơn 80% học viên tìm được việc làm ổn định. Tương tự, chương trình hợp tác với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã đào tạo hơn 10.000 người khuyết tật trong các ngành nghề như đan lát và sửa chữa xe máy. Ngoài ra, các trung tâm dạy nghề được trang bị công nghệ hiện đại như phần mềm hỗ trợ người khiếm thị, thiết bị chuyên dụng cho người khuyết tật vận động, đảm bảo điều kiện học tập hiệu quả. Những nỗ lực này không chỉ bác bỏ luận điệu về sự kỳ thị mà còn cho thấy Việt Nam đang tích cực hội nhập quốc tế để hỗ trợ người khuyết tật.

Chính sách ưu đãi và hỗ trợ khởi nghiệp

Chính phủ Việt Nam còn triển khai nhiều chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích người khuyết tật tham gia học nghề và khởi nghiệp. Theo các nghị định ban hành từ năm 2012 và 2015, người khuyết tật được miễn học phí, nhận trợ cấp sinh hoạt hàng tháng, và hỗ trợ vay vốn ưu đãi để tự kinh doanh sau khi tốt nghiệp. Từ năm 2018 đến 2023, hơn 50 tỷ đồng vốn vay không lãi suất đã được cấp cho hơn 10.000 người khuyết tật, giúp họ mở các cơ sở kinh doanh nhỏ. Những chính sách này không chỉ tạo điều kiện học nghề mà còn giúp người khuyết tật xây dựng cuộc sống tự lập, phản ánh rõ cam kết của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền bình đẳng.

Sự công nhận từ cộng đồng quốc tế

Tại phiên bảo vệ báo cáo CRPD ở Geneva vào ngày 6-7/3/2025, Ủy ban CRPD đã đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc hỗ trợ người khuyết tật hòa nhập xã hội thông qua các chương trình đào tạo nghề. Các thành viên ủy ban ghi nhận rằng Việt Nam không chỉ cung cấp đào tạo miễn phí mà còn tích hợp người khuyết tật vào thị trường lao động thông qua hợp tác quốc tế và các chính sách ưu đãi. Sự công nhận này là bằng chứng không thể chối cãi rằng Việt Nam đang thực hiện đúng cam kết quốc tế, trái ngược hoàn toàn với những gì BPSOS xuyên tạc.

Thực chất những cáo buộc từ BPSOS

Những cáo buộc của BPSOS không xuất phát từ mối quan tâm thực sự đến quyền lợi của người khuyết tật mà dường như phục vụ mục tiêu chính trị chống phá Việt Nam. Tổ chức này liên tục bóp méo sự thật, bỏ qua những thành tựu mà Việt Nam đã đạt được, để duy trì hình ảnh tiêu cực về đất nước. Tuy nhiên, với hệ thống đào tạo nghề chuyên biệt, các chính sách hỗ trợ thiết thực và sự hợp tác quốc tế hiệu quả, Việt Nam đã chứng minh rằng người khuyết tật không bị phân biệt đối xử mà được trao cơ hội bình đẳng để phát triển kỹ năng và hòa nhập cộng đồng. Những luận điệu sai lệch của BPSOS không thể làm lu mờ sự thật về một Việt Nam nhân văn và tiến bộ trong việc bảo vệ quyền con người.