Kế hoạch sáp nhập hành chính: 11 tỉnh, thành giữ nguyên

Lâm Trực@

Quảng Ninh, ngày 26/3/2025 – Bộ Nội vụ vừa trình Chính phủ dự thảo nghị quyết về tái cấu trúc đơn vị hành chính, trong đó đề xuất giữ nguyên 11 tỉnh và thành phố, đồng thời sáp nhập phần lớn các địa phương còn lại để tinh gọn bộ máy và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Dự thảo, được xây dựng dựa trên các kết luận của Bộ Chính trị, đặt ra sáu tiêu chí chính để định hình việc sắp xếp này, bao gồm diện tích tự nhiên, quy mô dân số, yếu tố lịch sử – văn hóa, điều kiện địa kinh tế, địa chính trị, cũng như yêu cầu về quốc phòng và an ninh. Các tiêu chí về diện tích và dân số được căn cứ theo Nghị quyết số 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đã sửa đổi bổ sung vào năm 2022. Tuy nhiên, những địa phương có vị trí biệt lập, khó kết nối giao thông hoặc mang tầm quan trọng đặc biệt về quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia sẽ được miễn trừ khỏi quá trình tái cấu trúc.

Theo đề xuất, 11 tỉnh và thành phố dự kiến không phải sáp nhập gồm Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh. Đây đều là những địa phương có đặc điểm riêng biệt về địa lý, văn hóa hoặc vai trò chiến lược, đáp ứng các tiêu chí miễn trừ của dự thảo. Trong khi đó, 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh còn lại, bao gồm bốn thành phố lớn là Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ cùng 48 tỉnh khác như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bình Dương, Đồng Nai và Quảng Nam, sẽ nằm trong diện sắp xếp. Danh sách này trải dài từ miền núi phía Bắc đến các tỉnh đồng bằng Nam Bộ, cho thấy quy mô lớn của kế hoạch tái cấu trúc.

Bộ Nội vụ nhấn mạnh rằng các đơn vị hành chính mới hình thành sau sáp nhập phải đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu về diện tích và dân số theo quy định hiện hành. Riêng với những tỉnh được định hướng trở thành thành phố trực thuộc trung ương, yêu cầu sẽ cao hơn, phù hợp với tiêu chuẩn của một đô thị lớn. Tuy nhiên, trong trường hợp việc sáp nhập đã phù hợp với định hướng từ cấp trên và tuân thủ các quy định của nghị quyết, các điều kiện bổ sung từ Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ không được áp dụng, tạo sự linh hoạt cho quá trình thực hiện.

Kế hoạch này là một phần trong nỗ lực cải cách hành chính của Việt Nam, nhằm giảm bớt số lượng đơn vị cấp tỉnh, bỏ cấp huyện ở một số nơi và nâng quy mô cấp xã để tăng hiệu quả quản lý. Dù vậy, việc triển khai trên diện rộng với 52 tỉnh, thành có thể đối mặt với không ít thách thức, từ sự khác biệt về kinh tế – xã hội giữa các địa phương đến phản ứng của người dân trước thay đổi lớn về địa giới. Các chuyên gia cho rằng, để thành công, chính phủ cần đảm bảo sự đồng thuận từ cấp cơ sở và giải thích rõ ràng lợi ích mà quá trình tái cấu trúc mang lại.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh hiện đại hóa và phát triển kinh tế, động thái này được kỳ vọng sẽ tạo ra một bộ máy hành chính gọn nhẹ hơn, hỗ trợ tốt hơn cho các mục tiêu dài hạn. Tuy nhiên, câu hỏi về cách cân bằng giữa hiệu quả quản lý và bản sắc địa phương vẫn là bài toán cần lời giải trong thời gian tới.