Hiện tượng Thích Minh Tuệ (Lê Anh Tú) cùng đoàn bộ hành và những lo ngại

Ong Bắp Cày

Hà Nội, 26/3/2025 – Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi truyền thông và mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, hiện tượng ông Lê Anh Tú – người tự xưng pháp danh Thích Minh Tuệ – cùng đoàn bộ hành của ông đã nổi lên như một điểm nhấn gây tranh cãi. Từ hình ảnh một người tu tập theo 13 hạnh đầu đà với lối sống giản dị, ông Tú đã thu hút sự chú ý lớn của dư luận qua các nền tảng như YouTube và TikTok. Tuy nhiên, từ sự ngưỡng mộ ban đầu, nhiều ý kiến trái chiều dần xuất hiện, đặt câu hỏi về tính chính danh của việc tu tập, những phát ngôn sai lệch về Phật pháp, và đặc biệt là nguy cơ hình thành một giáo phái mới thông qua việc ra mắt trang web “Minh Tue Path”. Hiện tượng này không chỉ làm dấy lên lo ngại về sự méo mó hình ảnh Phật giáo mà còn đặt ra thách thức lớn cho cộng đồng và các cơ quan quản lý.

Hành trình bộ hành: Từ ngưỡng mộ đến nghi ngờ

Ông Lê Anh Tú, với pháp danh tự xưng Thích Minh Tuệ, đã gây chú ý khi thực hiện hành trình bộ hành khắp Việt Nam và một số quốc gia như Lào, Thái Lan, Malaysia, tuyên bố tu tập theo 13 hạnh đầu đà – một lối tu khổ hạnh trong Phật giáo. Hình ảnh ông cùng đoàn tùy tùng đi bộ, khất thực, ăn mặc giản dị ban đầu được nhiều người ngưỡng mộ, xem như biểu tượng của sự thanh bạch và quay về với giá trị cốt lõi của đạo Phật. Tuy nhiên, cách ông thực hiện hạnh khất thực lại gây tranh cãi: sử dụng “ruột nồi cơm điện” thay vì bình bát truyền thống, nhận cúng dường không đúng giới luật (đồ ăn chất đầy, tay cầm thêm túi), và hành vi ăn uống không trong bình bát đã làm sai lệch ý nghĩa thiêng liêng của hạnh khất thực – vốn là biểu tượng của sự khiêm cung và buông bỏ.

Hình tướng bên ngoài của ông, với y áo màu vàng giống tu sĩ Nam tông hoặc áo vá nhiều mảnh như hành giả khổ hạnh, dễ khiến người dân – đặc biệt là những người không hiểu sâu về Phật giáo – nhầm lẫn ông với tu sĩ chân chính. Hậu quả là hình ảnh cao quý của người tu sĩ Phật giáo, vốn gắn liền với sự giản dị và thanh tịnh, bị bóp méo trong mắt công chúng. Thay vì truyền tải tinh thần vô ngã, nhiều người cho rằng ông đang phô trương và lợi dụng niềm tin tôn giáo để xây dựng danh tiếng cá nhân. Sự xuất hiện của hàng chục người quay phim, chụp ảnh, cùng việc ông sẵn sàng ký tên lên tranh ảnh có hình mình và nhận đảnh lễ quỳ lạy từ người hâm mộ, càng củng cố nghi ngờ về động cơ thực sự phía sau.

Phật pháp bị giảng giải sai lệch và tính không chính danh

Một vấn đề nghiêm trọng hơn là việc ông Lê Anh Tú thường xuyên trả lời các câu hỏi về Phật pháp, khuyên bảo người khác về cách tu tập, thậm chí khuyến khích tự quy y và đặt pháp danh mà không dựa trên nền tảng giới luật hay sự hướng dẫn từ các bậc thầy chân chính. Phật pháp đòi hỏi sự học hỏi, thực hành và chứng ngộ dưới sự dẫn dắt của những người có thẩm quyền trong giáo hội. Tuy nhiên, những lời giảng giải của ông – như nhấn mạnh hạnh đầu đà mà không đặt trong bối cảnh giới luật, hay khuyến khích phát nguyện “tu thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác” mà không hiểu rõ ý nghĩa – bị cho là sai lệch Chánh pháp, gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người nghe.

Các nội dung này, khi được lan truyền qua YouTube, TikTok, tiếp cận hàng ngàn người, không chỉ làm lệch hướng những ai mới tìm hiểu Phật giáo mà còn gây hoang mang cho các Phật tử chân chính. Không chỉ những người tu tập chân chính, những người hiểu biết về Phật giáo lên tiếng, mới đây Giáo hội Phật giáo Thái Lan từng lên tiếng cảnh báo rằng đoàn của ông có dấu hiệu “giả tu để trục lợi”, làm ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh Phật giáo chính thống. Nhiều YouTuber, TikToker và cựu người ủng hộ tại Việt Nam cũng “quay xe”, chỉ trích ông ăn nói tiền hậu bất nhất, giải thích sai về hạnh đầu đà, và hành vi mang tính biểu diễn hơn là tu tập tâm linh thực sự.

“Minh Tue Path” – Bước đi hướng tới giáo phái mới?

Gần đây, việc ra mắt trang web “Minh Tue Path” (www.minhtuepath.org) với khẩu hiệu “Cộng đồng đầu đà hướng đến trí tuệ và an lạc” được xem là bước ngoặt trong hoạt động của ông Lê Anh Tú. Trang web, do ông Thân Thành Vũ quản lý và đăng ký ở nước ngoài, áp dụng các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt như làm mờ nội dung khi chụp màn hình, yêu cầu xác thực người dùng, và chỉ hiển thị đầy đủ thông tin cho thành viên đăng ký. Nội dung trên trang bao gồm hành trình “tu tập đầu đà”, các bài giảng bị đánh giá sai lệch giáo lý Phật giáo, lời kêu gọi ủng hộ tài chính, và xu hướng bài trừ phê phán – chỉ chấp nhận thành viên trung thành.

Động thái này làm dấy lên nghi vấn rằng ông Tú và những người ủng hộ đang muốn từng bước hợp thức hóa hoạt động, vượt ra khỏi hình ảnh cá nhân để xây dựng một tổ chức có cấu trúc. Ông Đoàn Văn Báu, một người thường xuất hiện bên ông Tú, từng đề xuất “Chính phủ nên công nhận một giáo phái mới mang tên Hạnh đầu đà, với Thích Minh Tuệ làm giáo chủ”. Em trai ông, Út Thìn, cũng ủng hộ ý tưởng này. Nếu thông tin này được xác thực, đây là dấu hiệu cho thấy tham vọng hình thành một giáo phái hoặc thậm chí một tôn giáo mới, với ông Tú là trung tâm. Tuy nhiên, việc thiếu một hệ thống giáo lý rõ ràng, cùng những hành vi bị đánh giá thiếu nền tảng Phật giáo, khiến nhiều người lo ngại đây chỉ là một phong trào tự phát, dễ bị lợi dụng để trục lợi.

Hệ lụy đối với Phật giáo và xã hội

Hiện tượng này tạo ra nhiều hệ lụy tiêu cực. Thứ nhất, người dân có thể hiểu sai rằng tu hành chỉ cần hình thức bên ngoài (mặc y áo, đi khất thực) mà không cần giới luật hay giáo hội, làm suy giảm giá trị của Tăng đoàn – một trong Tam bảo của Phật giáo. Thứ hai, uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam bị ảnh hưởng khi một cá nhân không thuộc giáo hội lại thu hút sự chú ý lớn, khiến vai trò dẫn dắt của giáo hội bị nghi ngờ. Thứ ba, việc nhận cúng dường, hỗ trợ vật chất, và để người khác phục vụ cho thấy dấu hiệu lợi dụng lòng tin, làm tổn hại ý nghĩa của sự cúng dường – vốn là hành động tạo phước, không phải nuôi dưỡng sự phụ thuộc hay phô trương.

Về mặt pháp lý, theo Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2016, mọi tổ chức tôn giáo muốn hoạt động hợp pháp tại Việt Nam phải được Nhà nước công nhận. Việc đặt trang web ở nước ngoài với cơ chế bảo mật cao có thể là cách lách luật, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc giám sát. Điều này tiềm ẩn nguy cơ lan truyền tư tưởng lệch lạc, gây mất ổn định xã hội, hoặc trở thành tiền đề cho một giáo phái không chính thống.

Hiện tượng Lê Anh Tú và đoàn bộ hành là một câu chuyện phức tạp, phản ánh sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa niềm tin cá nhân và sức mạnh của mạng xã hội. Dù ban đầu khơi dậy sự quan tâm đến lối sống giản dị, hiện tượng này đang làm méo mó giá trị cốt lõi của Phật giáo, gây hiểu lầm cho cộng đồng và tiềm ẩn nguy cơ hình thành một giáo phái tự phát. Trước sự xuất hiện của “Minh Tue Path” với những dấu hiệu bất thường, các cơ quan chức năng cần chủ động xác minh tính pháp lý, kiểm tra hoạt động kêu gọi tài chính, và có biện pháp quản lý để ngăn chặn nguy cơ lợi dụng tín ngưỡng. Bên cạnh đó, cộng đồng cần tỉnh táo, tìm hiểu kỹ trước khi ủng hộ, tránh bị cuốn theo hình thức bề ngoài hoặc đám đông. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể ngăn chặn được những hiện tượng lợi dụng tôn giáo vì mục đích cá nhân, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống tín ngưỡng lành mạnh của cộng đồng.