BS Trần Văn Phúc: Quân kỳ và Chiến sĩ Điện Biên -

Ảnh tôi đăng trong bài viết này, được cắt cúp từ bức tranh “Điện Biên Phủ” với triển lãm cùng tên, đã bị Sở Văn hoá & Thế thao Hà Nội tạm dừng triển lãm. Không ít nhân sĩ trí thức đã lên tiếng ủng hộ và ca ngợi bức tranh này, nhưng có một số người lại phản đối khi cho rằng hình ảnh lá cờ rách te tua và người chiến sĩ Điện Biên cầm cờ trông như Zombie, thậm chí có người còn ví như “thằng ăn trộm chó”.

Vậy quân kì là gì?

Tôi đã từng đi sĩ quan dự bị, từng được đứng dưới lá quân kì đọc lời thề, cảm giác lúc đó không phải chỉ riêng tôi, mà tất cả anh em trong đơn vị đều thấy đó là giờ phút thiêng liêng, mình cần phải có trách nhiệm bảo vệ lá quân kì, bảo vệ tổ quốc Việt Nam.

Quốc kì là biểu ngữ của đức tin.

Quân kì là ngọn cờ chiến thắng.

Gần một thế kỉ bão táp, lá quốc kì và quân kì dẫn đầu, đưa dân tộc Việt Nam trải qua những sấm sét của lịch sử và bão táp của thời đại, vượt qua thác ghềnh nước ngàn, đấu tranh dũng cảm để giành lại độc lập tự do cho tổ quốc.

Quốc kì Việt Nam là cờ đỏ sao vàng.

Quân kì Việt Nam là cờ đỏ sao vàng có thêu chữ vàng QUYẾT THẮNG.

Trong những thời khắc của lịch sử, cụ thể là từng cuộc chiến tranh, lá quân kì có sự thay đổi, cụ thể như quân kì trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là cờ tổ quốc in dòng chữ “Quyết chiến – Quyết thắng”.

Mọi lực lượng vũ trang trên thế giới đều có cờ riêng, cờ đó gọi là quân kì, hay nôm na là cờ chiến.

Đối với một quân đội, quân kì tương đương với linh hồn của quân đội, biểu tượng của danh dự và tính kế thừa. Các quốc gia đều coi trọng quân kì cao hơn tính mạng, vì vậy, mỗi quân đội cấp trung đoàn đều có một sĩ quan đặc biệt chịu trách nhiệm bảo vệ quân kì, đến lúc nguy cấp, người sĩ quan đó sẽ đốt trước khi bị bắt để tránh rơi vào tay đối phương.

Tôi lấy ví dụ Nhật Bản trong Chiến tranh Thế giới 2 có tất cả 444 lá quân kì, khi thua trận 364 lá bị đốt khắp thế giới, 180 lá ở Trung Quốc thì đốt 179 và chỉ duy nhất một lá do người lính cố tình bảo vệ và đã thành công, hiện lá quân kì này đang được bảo quản trong ngôi đền Yasukuni ở thủ đô Tokyo.

Đốt quân kì gọi là “phong thiêu”.

Trong các cuộc chiến, khi cấp trung đoàn bị xoá sổ, hoặc chỉ cần nguy cơ bị xoá sổ, thì quân kì sẽ được mang ra đốt, binh sĩ sẽ đứng nghiêm trang chào lá cờ đang cháy rực lửa. Nếu để lá cờ rơi vào tay địch, thì đó là nỗi nhục nhã xấu hổ, vì thế mà trong Chiến tranh Thế giới 2, Mỹ cùng đồng minh Anh, Liên Xô và Trung Quốc không thu được lá quân kì nào của Nhật Bản.

Tất cả các quân đội đều tuyệt đối bảo vệ quân kì.

Ví dụ trong Chiến tranh Thế giới 1, “Trung đoàn Gấu Bắc Cực” của Mỹ đánh Siberia, sau đó một trung đoàn khác của Mỹ tác chiến đã bị Nga tiêu diệt, nhưng quân kì chưa kịp đốt, Nga đã tịch thu được và coi đó là một chiến công oanh liệt.

Lá quân kì luôn được trao cho một sĩ quan xuất sắc bảo vệ.

Quá trình tuyển chọn sĩ quan bảo vệ quân kì đặc biệt nghiêm ngặt, thông thường phải qua ba vòng, từ ngoại hình cho đến tác phong nội vụ, phẩm chất đạo đức, kĩ năng chiến đấu và những thành tích vẻ vang từng đạt; người được chọn giữ quân kì sẽ rất vinh dự.

Những lá cờ nhỏ và đơn giản hơn, sẽ được sử dụng trong từng trận đánh, cũng được bảo vệ cẩn thận, trước trận đấu được cấp chỉ huy quán triệt và phân công nhiệm vụ chuẩn bị cờ rất rõ ràng, cờ đó làm kí tín ám hiệu khi tác chiến, hoặc để cắm khi đã hoàn thành nhiệm vụ chiếm lĩnh trận địa.

Vì thế mà quân kì hay những lá cờ chiến khác luôn đảm bảo lành lặn, sạch sẽ, chứ không thể như lá cờ rách te tua trong bức tranh “Điện Biên Phủ”.

Tiếp theo tôi muốn nói về người chiến sĩ Điện Biên.

Bố tôi sinh năm 1920, cụ khai thụt 6 tuổi để xung phong đi bộ đội tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, nhưng vì không đủ chiều cao và cân nặng nên bị loại. Cụ rất khoẻ. Những người to lớn trong làng vẫn bị cụ đánh đổ. Trượt nghĩa vụ quân sự cụ xung phong đi dân công hoả tuyến. Cô ruột tôi làm diễn viên văn công, đáng lẽ được phục vụ ở Điện Biên, nhưng cũng vì cô nhỏ bé mà chỉ được biểu diễn văn nghệ phục vụ dân công nơi bố tôi vận tải.

Tiêu chuẩn chọn lính chưa bao giờ đơn giản.

Yếu tố thể chất cực kì quan trọng, những người quá to cao hay quá bé nhỏ, người gày gò ốm yếu, họ chắc chắn bị loại. Hơn hai mươi năm trước tôi có tham gia đoàn bác sĩ khám nghĩa vụ quân sự. Thời điểm đó trở lại trước quy trình khám rất chặt chẽ. Riêng việc khám hai hòn cà, chúng tôi phải yêu cầu cởi hết quấn áo, đứng thẳng người để ngắm xem bên cao bên thấp như thế nào, có bị teo nhỏ hay bất thường bệnh lí gì không. Có nghĩa là người trúng tuyển nghĩa vụ quân sự phải có thể lực rất tốt. Làng tôi cứ đến ngày tòng quân, cả làng đến thăm hỏi gia đình chiến sĩ, cỗ bàn chè nước, những bà mẹ dặn con “nhất xanh cỏ nhì đỏ ngực”, những ông chú ông bác dặn cháu “phải cố gắng học tập và rèn luyện không ngừng làm rạng danh cho tổ quốc và gia đình”. Có thể nói, ngoại hình và thể lực, cùng với phẩm chất của người chiến sĩ Điện Biên, thời kì đó là chuẩn mực không thể chuẩn mực hơn, Quân đội Nhân dân Việt Nam hoàn toàn có quyền tự hào so sánh với bất kì lực lượng vũ trang nào trên toàn thế giới.

Có nhiều yếu tố quyết định sức mạnh của quân đội.

Trong đó có ba yếu tố then chốt, là binh lương đầy đủ, y tế đảm bảo, kỉ luật sắt đá. Có nghĩa là, công tác hậu cần cấp dưỡng cho Điện Biên Phủ có thể rất khó khăn thiếu thốn, nhưng về cơ bản người lính tham chiến ở mặt trận Điện Biên Phủ không thể đói khát đến nỗi như con móc rách hay Zombie, giống như người cầm cờ trong bức tranh.

Hãy nhớ rằng, hầu hết các cuộc chiến tranh, quân đội hai bên rất ít dàn trận đánh nhau, mà chủ yếu tấn công vào hậu cần, quân đội nào không đủ lương thực thực phẩm, ắt sẽ suy yếu dẫn đến thất bại, đối phương chỉ cần đánh những trận quyết định.

Và tác phong kỉ luật, có lẽ quân đội Việt Nam thời chống Pháp, khó để có một quân đội nơi nào trên thế giới tuân thủ kỉ luật nghiêm ngặt như vậy, đó là điều làm nên sức mạnh vô địch. Hãy xem lại hình ảnh tư liệu ngày Điện Biên Phủ được giải phóng điểm quân ở ngay chính lòng chảo, ngày đoàn quân chiến thắng trở về tiếp quản thủ đô, rồi xem lễ duyệt binh đầu tiên vào ngày 1 tháng 1 năm 1955 sẽ thấy kỉ luật của Quân đội Nhân dân Việt Nam như thế nào. Trong chiến trường ác liệt, dù phải chiến đấu ngủ hầm hào nhưng vẫn đúng giờ, sáng dậy phải gấp chăn vuông như viên gạch, tác phong nội vụ chuẩn mực. Quân phục chiến đấu là cực kì quan trọng, trước khi ra trận, người chỉ huy đều chỉnh đốn hàng ngũ, hô khẩu lệnh đứng nghiêm, chỉnh đốn quân trang quân phục, sau đó mới nghe mệnh lệnh, làm gì có chuyện ăn mặc rách rưới bôi nhếch, quần xắn móng lợn như sắp sửa ra đồng. Một quân đội mà người chiến sĩ lôi thôi lếch thếch như trong bức tranh thì đánh đấm gì. Đó là tôi chưa kể, chất liệu vải của quân đội khá tốt, rất khó để rách, nên không thể viện cớ chiến tranh khắc nghiệt mà hình ảnh người chiến sĩ xấu xí, đến nỗi có độc giả phải ví như “thằng ăn trộm chó”.

Đặc biệt hơn nữa, người chiến sĩ phải có phẩm chất đạo đức tốt ngay từ trước khi tuyển nghĩa vụ, vào môi trường quân đội được rèn luyện nghiêm ngặt, phẩm chất ấy càng toả sáng trong những khoảnh khắc ngặt nghèo. Có người nói chiến tranh chết chóc nên vẻ mặt sợ hãi. Điều đó không có ở môi trường quân đội Việt Nam. Cậu ruột tôi là lính đánh ở chiến trường Campuchia từ trận đầu tiên nên tôi hiểu. Rõ ràng hình ảnh người chiến sĩ trong bức tranh mặt như Zombie, hay như kẻ trộm chó, dáng người dặt dẹo, mắt trợn ngược toàn lòng trắng, răng nhe ra lởm khởm, một khuôn mặt như thế, một con người như thế, không thể nào có trong lực lượng chiến đấu tại Điện Biên Phủ.

Nếu lười nhác không tích luỹ những kiến thức lịch sử, chỉ cần googling sẽ ra vô vàn những bức ảnh của các nhiếp ảnh gia cả phía ta và phía tây, sẽ thấy ngay hình ảnh bộ đội Việt Nam rất rắn rỏi, khuôn mặt cương nghị và phúc hậu, tự tin và anh dũng. Những người chiến sĩ Điện Biên đó không có vòng bụng quá khổ, không có tay chân mũm mĩm, không có khuôn mặt nung núc mỡ, nhưng dứt khoát họ không phải là những người ốm yếu gày gò xấu xí như ma đói, dù có bị sốt rét rừng hay gì gì đi chăng nữa.

Tôi cũng như các bạn, nhiều người có ông, cha, chú bác, anh em là chiến sĩ Điện Biên năm xưa, nay nhìn vào bức tranh này chắc chắn hiếm có người đồng tình, trừ những ai không có trái tim và khối óc, mà chỉ có những ẩn ức vong nô chất chứa trong lòng.

Tôi không hiểu ý tưởng thâm thuý cao siêu của người vẽ bức tranh, mà chỉ công nhận bức tranh này người vẽ rất khéo tay, bỏ ra nhiều công sức và cầu kì, nhưng khi nhìn vào nó tôi cứ tưởng đó là trận Waterloo.

Trong mỗi cuộc chiến tranh, máu của người chiến sĩ yêu nước nhỏ xuống để bảo vệ và tô thắm lá quân kì, nó sẽ nảy mầm thành cây của tự do.