PHÚ NGẪN BỐC PHÉT VỀ DIỆU -

Phú Ngẫn

Có lần, Phú đón tiếp một anh bạn người Nga, mời về nhà ăn bữa cơm thân mật, chiêu đãi món trứng cút lộn rút xương – một món ăn cực phẩm thượng liu tưởng đã thất truyền nơi Phố Cổ khiến bạn khen ngợi rất lắm quá.

Nhưng đến màn châm tỉu, khi Phú đưa ra một chai 750ml chuẩn Scot của một thương hiệu nổi tiếng, thì bạn xua tay nói nhét nhét, tao không uống diệu bán ở Việt Nam, rồi móc trong cặp ra một chai inox Liên Xô to như chai xăng hồi anh Tám đốt kho đạn Thị Nghè, nói là vodka xịn mang từ Nga sang, uống diệu Tây ở Việt Nam toàn Whisky Lò Đúc với Tequila Chợ Hàng Da kinh bỏ mẹ. Phú hơi tự ái cơ mà thấy cũng có lý nên nghe theo.

Thị trường diệu ở Việt Nam từng vô cùng bát nháo. Thời mồ ma giặc Pháp, lũ thực dân độc quyền nấu diệu để thu thuế, khiến cụ Phan phải đau đáu thốt lên “Diệu ta nấu chúng cho diệu lậu, mắm ta làm chúng bảo mắm arsen”, hay đại loại thế, vô cùng cực khổ lầm than.

Cách mạng long trời về toàn dân thoát ra khỏi xiềng xích, hạt gạo cắn làm tư, một chi viện miền Nam, một nuôi quân đội anh hùng, một viện trợ anh em Cam Lào, phần còn lại đương nhiên nấu diệu, ăn thì đã có bo bo của Đông Âu.

Quả là:

“Một người nâng chén bằng hai,

Gan xơ như mướp, trĩ dài như đuôi”,

Người Việt Nam là một dân tộc có truyền thống uống nhiều diệu, nấu diệu lại là nghề thủ công lâu đời nên việc quản lý rất khó khăn. Gần đây báo chí mới đưa tin về những vụ ngộ độc diệu giả gây chết người, nhưng thực ra cái này không mới, ngặt vì thường bọn chết là các bợm nhậu vô tích sự ở các vùng quê, người nhà thấy lăn ra chết chết mừng như trúng Vietlott, cho là bị cảm gió rồi bó chiếu chở lên Đại Mỗ hạ huyệt luôn, nên mới ít khi lên báo.

Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-BCT về việc tăng cường quản lý an toàn thực phẩm đối với sản xuất, kinh doanh rượu và Chỉ thị số 03/CT-BCT về việc tăng cường quản lý hóa chất độc hại bị lạm dụng trong bảo quản, chế biến thực phẩm. Trong đó tập trung vào công tác quản lý và kiểm soát việc sử dụng sai mục đích đối với cồn công nghiệp, hóa chất và methanol, bước đầu có kết quả khả quan ở các địa phương. Hàng nghìn đợt thanh tra các cơ sản xuất đã diễn ra, tức là đánh vào gốc của nguồn cung, nhưng với các hộ gia đình nấu diệu mà số lượng nhẽ phải hàng triệu, thì rất khó kiểm soát hết.

Người dân cũng phải nâng cao í thức mua hàng, diệu không nhãn mác, không có nguồn gốc xuất xứ hay quy chuẩn chất lượng thì đừng mua. Không có người mua, sẽ đéo còn kẻ nấu.

Việt Nam là một thị trường dễ kiếm tiền, ngoài diệu bia, thuốc lá, thì thị trường đa cấp kinh doanh nước bọt cũng là món kiếm ăn béo bở không dễ gì bỏ qua. Thị trường đa cấp những năm qua cũng không hề kém bia diệu về sự lộn xộn, đến mức Bộ Công Thương phải đứng lên hứa với Cuốc Hội và cử tri cả nước tại kỳ họp thứ 2 khoá 14, rằng sẽ bằng mọi giá lập lại trật tự của hoạt động này.

Cao điểm cuối năm 2015, đầu 2016, Việt Nam có 67 công ty đa cấp được cho phép hoạt động, đến nay đã giảm còn 40. Từ lực lượng đông đảo gần 1 triệu người hoạt động trong ngành đa cấp, thống kê đến tháng 4 vừa rồi, số lượng chỉ còn 472.000 người sau khi Thiên Ngọc Minh Uy chính thức bị xoá sổ.

Nhắc lại, giống như nấu diệu, kinh doanh đa cấp không phải phạm pháp, nhưng nhiều công ty hoạt động phát sinh sai phạm do buông lỏng quản lý, trách nhiệm của nhà nước là tăng cường giám sát họat động của các công ty này. Mỹ Nhật Châu Âu cũng không cấm đa cấp, vì nó là phương thức huy động vốn hiệu quả, nhưng để quản lý thì đòi hỏi nhiều công sức và trí tuệ, hoạt động đa cấp nếu phát triển lành mạnh sẽ là kênh huy động vốn không hề thua kém chứng khoán hay bảo hiểm.

Sẽ phải có những mặt đối lập, có những yếu tố đen-trắng, chính-tà đan xen nhau một cách hợp lý thì mới có sự vận động và phát triển, đó là quan điểm của cụ Mác Râu. Khác với sữa tươi, chúng ta không thể tiệt trùng được một xã hội.

Trách nhiệm của chính quyền là đảm bảo an toàn cho người dân cả về sức khoẻ và vốn liếng đầu tư, cho dù là bú diệu ốc ở Đinh Liệt Paris, hay bán thực phẩm chức năng trong thung lũng độn Silicon CUP D ở Sài Gòn.