Kỷ cương và sự liều lĩnh

Lâm Trực@

Đô thị hiện đại vận hành bằng những quy tắc lạnh lùng nhưng lại vô cùng cần thiết. Chỉ cần một mắt xích bị phá vỡ, trật tự chung lập tức chao đảo. Vụ việc xảy ra trong đêm trên địa bàn phường Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh, với sự tham gia của Hoàng Văn Hiếu và Phạm Văn Thành, là một minh họa điển hình cho cách mà sự liều lĩnh cá nhân có thể thách thức và làm tổn thương kỷ cương xã hội.

Sau một cuộc nhậu, Hoàng Văn Hiếu, sinh năm 1990, điều khiển ô tô chở Phạm Văn Thành, sinh năm 1994, lưu thông trên đường Huỳnh Tấn Phát. Khi tổ công tác Đội Cảnh sát giao thông Nam Sài Gòn ra hiệu lệnh dừng xe kiểm tra, phản ứng đầu tiên của Hiếu không phải là tuân thủ, mà là bỏ chạy. Chiếc xe chỉ dừng lại khi bị chặn trên đường Nguyễn Thị Thập. Ngay tại thời điểm ấy, một chuỗi hành vi mang tính đối phó có chủ ý bắt đầu được triển khai.

Không có giấy phép lái xe, trong người đã uống bia, Hoàng Văn Hiếu yêu cầu Phạm Văn Thành, người có bằng lái, đổi sang vị trí ghế lái. Còn mình, Hiếu bước xuống xe, cởi trần, lớn tiếng la hét, cố tình tạo ra một không gian hỗn loạn. Mục đích của sự ồn ào ấy không khó để nhận ra. Trong lúc lực lượng chức năng bị phân tán sự chú ý, Phạm Văn Thành lái xe đi thêm một đoạn rồi mới dừng lại, nhằm tạo cảm giác anh ta mới là người cầm lái từ đầu.

Trên lề đường, trật tự tiếp tục bị thử thách. Hoàng Văn Hiếu không chấp hành yêu cầu đo nồng độ cồn. Phạm Văn Thành thì lớn tiếng chửi bới, nhận mình là người điều khiển phương tiện. Sự việc kéo dài, thu hút sự hiếu kỳ của người đi đường, khiến giao thông khu vực ùn tắc. Một tình huống kiểm tra bình thường đã biến thành một điểm nóng gây rối trật tự công cộng, chỉ vì sự chống đối thiếu suy nghĩ.

Trước thái độ không hợp tác, tổ công tác buộc phải đề nghị Công an phường Tân Thuận hỗ trợ. Sau hơn ba mươi phút thuyết phục không thành, lực lượng chức năng áp dụng biện pháp cưỡng chế, đưa Hoàng Văn Hiếu, Phạm Văn Thành cùng phương tiện về trụ sở. Những con số sau đó đã nói lên phần còn lại của câu chuyện. Phạm Văn Thành có nồng độ cồn 0,614 miligam trên lít khí thở. Hoàng Văn Hiếu tiếp tục không chấp hành, nên được đưa đến Bệnh viện Đa khoa quận 7 kiểm tra, xác định nồng độ cồn ở mức 138,04 miligam trên decilit máu, vượt ngưỡng cho phép ở mức rất cao.

Ban đầu, cả hai cố giữ kịch bản đã dựng sẵn, khẳng định Phạm Văn Thành mới là người lái xe để Hoàng Văn Hiếu thoát trách nhiệm. Nhưng dữ liệu camera nhận dạng, hình ảnh ghi hình có âm thanh đã tái hiện trung thực toàn bộ diễn biến. Trước chứng cứ khách quan, Hoàng Văn Hiếu và Phạm Văn Thành thừa nhận việc cố tình gây náo loạn để thực hiện màn tráo người. Quá trình xác minh cũng cho thấy Phạm Văn Thành từng có một tiền án về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, mới chấp hành xong vào ngày 4 tháng 6.

Ngày 19 tháng 12, Công an Thành phố Hồ Chí Minh hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị Viện Kiểm sát truy tố Hoàng Văn Hiếu và Phạm Văn Thành về hành vi gây rối trật tự công cộng. Về mặt pháp lý, đây là hệ quả tất yếu của những lựa chọn sai lầm đã được thực hiện ngay từ khoảnh khắc đầu tiên khi họ không tuân thủ hiệu lệnh dừng xe.

Nhìn rộng hơn, vụ việc không chỉ là câu chuyện của hai cá nhân sau một cuộc nhậu. Nó phản ánh một tâm lý đáng lo ngại trong đời sống đô thị, nơi có người tin rằng sự khôn vặt, sự ồn ào hay một màn kịch vụng về có thể giúp mình đứng ngoài pháp luật. Nhưng pháp luật không vận hành bằng cảm xúc hay tiếng la hét. Nó vận hành bằng chứng cứ, bằng quy trình và bằng mục tiêu bảo vệ lợi ích chung.

Uống rượu bia rồi lái xe đã là một rủi ro lớn. Cố tình gây rối, tráo người điều khiển phương tiện để né tránh kiểm tra còn là bước đi sâu hơn vào vùng nguy hiểm của sự vô trách nhiệm. Mỗi hành vi như vậy không chỉ đặt người vi phạm trước nguy cơ pháp lý, mà còn đẩy cộng đồng xung quanh vào tình thế bất an.

Kỷ cương giao thông và trật tự công cộng không phải là những khái niệm trừu tượng. Chúng hiện diện trên từng con đường, trong từng quyết định dừng hay không dừng xe, hợp tác hay chống đối. Tôn trọng pháp luật, xét cho cùng, là cách con người tự bảo vệ mình và bảo vệ xã hội. Và bất kỳ ai lựa chọn đi ngược lại nguyên tắc ấy đều phải chấp nhận cái giá không thể tránh khỏi.