Công lý lên tiếng giữa những ngày lặng sóng

Lâm Trực@

Ngày 3 tháng 10 năm 2025, tại Lâm Đồng, cơ quan điều tra thi hành lệnh bắt tạm giam hai cái tên từng một thời giữ trọng trách trong ngành y tế Bình Thuận: Nguyễn Văn Thành, nguyên Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh, và Đinh Thế Hùng, nguyên Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật. Họ bị khởi tố vì tội danh “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”. Tin tức truyền đi là một bản tin pháp luật, nhưng lại như tiếng gõ cửa bất ngờ của công lý vào giữa buổi trưa lặng sóng.

Công an và đại diện VKSND tỉnh Lâm Đồng thi hành Lệnh bắt bị can Đinh Thế Hùng. Ảnh: Viện kiểm sát

Trong ký ức còn hằn rõ của năm 2020 – 2021, dịch bệnh quét qua Phan Thiết, khắp nơi rúng động. Người dân nín thở chờ từng lô vật tư y tế, từng bộ kit xét nghiệm. Nhưng giữa lúc xã hội căng mình chống dịch, ông Hùng đã tìm đến Công ty Hợp Nhất để mượn kit Việt Á, hóa chất, vật tư. Thay vì minh bạch công khai, ông chọn cách “hợp thức hóa” bằng hồ sơ giả, chỉ định thầu, ký khống biên bản nghiệm thu. Ngân sách nhà nước mất đi hơn 61,7 tỉ đồng – những con số lạnh lùng âm thầm bóp nghẹt niềm tin công chúng.

Ở bệnh viện tỉnh, ông Thành cũng bước trên lối mòn tương tự. Máy xét nghiệm PCR của Việt Á vốn chỉ mượn tạm bỗng thành cơ sở hồ sơ mời thầu. Công ty Việt Á, nhờ thế, dễ dàng trúng thầu, để lại thiệt hại hơn một tỉ đồng. Cộng thêm những bộ kit và vật tư khác được hợp thức hóa bằng chỉ định thầu rút gọn, ngân sách mất thêm gần 670 triệu.

Nhưng câu chuyện không dừng ở đó. Trước đó, vào năm 2020, ông Thành còn vướng vào một vụ án khác với Công ty Minh Khoa, khi can thiệp sâu vào quá trình đấu thầu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp này trúng thầu, gây thiệt hại hơn 4,1 tỉ đồng. Trong vụ việc này, một số cá nhân khác như Võ Thị Minh Thảo, Đoàn Thị Mỹ Chi, Lê Thúc Thiên cũng bị khởi tố, nhưng được tại ngoại và cấm rời khỏi nơi cư trú.

Nhìn vào chuỗi sự kiện ấy, người ta không khỏi chua chát. Dịch bệnh ngày ấy từng làm lộ ra sự kiên cường của những y bác sĩ tuyến đầu, nhưng giờ cũng đồng thời phơi bày những lỗ hổng bị lợi dụng. Không chỉ là chuyện tiền bạc thất thoát. Đằng sau những con số khô cứng ấy là sự hoen ố của trách nhiệm, là vết sứt mẻ trong niềm tin của hàng triệu người dân vào y đức và vào công quyền.

Hơn 110 cán bộ, quan chức đã bị xử lý trong những vụ án liên quan kit Việt Á trên khắp cả nước. Có người bị kỷ luật, có người vào tù, có người được xem xét giảm nhẹ vì không vụ lợi. Nhưng trong bức tranh tổng thể, những vụ việc ấy vẫn là vết thương chưa lành, cứ nhói lên mỗi khi công chúng nhớ lại những ngày thành phố phong tỏa, hàng dài người dân xếp hàng chờ xét nghiệm, và sau đó biết rằng, có kẻ đã biến sự sợ hãi chung thành lợi ích riêng.

Công lý đến muộn vẫn là công lý. Bản án dành cho ông Thành, ông Hùng rồi sẽ được tuyên trong khuôn khổ luật pháp, nhưng bản án của dư luận đã tuyên trong im lặng từ rất lâu. Sự trừng phạt ở đây không chỉ để răn đe mà để nhắc nhở: quyền lực, dù lớn đến đâu, cũng không thể là bàn đạp cho tư lợi. Niềm tin công chúng, một khi đã rạn nứt, khó lòng hàn gắn.

Vụ án hai cựu giám đốc Bình Thuận vì thế vừa là là một sự kiện pháp lý vừa là lời cảnh tỉnh gửi đến mọi vị trí nắm quyền lực trong xã hội: hãy tỉnh táo giữa cám dỗ, hãy nhớ rằng chức trách là gánh nặng của niềm tin chứ không phải là món quà để trao đổi. Và trên hết, hãy nhớ rằng, công lý có thể lặng thầm, nhưng khi nó lên tiếng, không một cánh cửa nào khép được.