Không cần phong bì, không cần xếp hàng

Lâm Trực@

Ở một quốc gia mà “đi cửa sau” từng là một khái niệm phổ biến hơn cả “dịch vụ công”, việc một trung tâm hành chính tuyên bố tiếp nhận 100% hồ sơ đăng ký bảo đảm đất đai qua mạng kể từ ngày 1/6/2025 là một bước đi không chỉ mang tính kỹ thuật. Nó là một tuyên ngôn về thay đổi. Một cam kết cho thấy chính quyền đã và đang bước ra khỏi những căn phòng kín đặc giấy tờ, để trở thành một hệ thống phục vụ đúng nghĩa.

Theo thông báo từ Trung tâm Phục vụ Hành chính công TP. Hà Nội, từ 1/6 tới, toàn bộ các thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất – từ đăng ký mới, thay đổi, xóa đăng ký, đến chuyển tiếp thế chấp – sẽ được thực hiện hoàn toàn trực tuyến.

Không tiếp xúc. Không giấy tờ. Không xếp hàng.

Không còn cảnh người dân xếp hàng dài trước cửa các phòng công chứng, không còn những buổi sáng chen chúc lấy số thứ tự chỉ để… bị yêu cầu “bổ sung thêm một bản sao công chứng”. Giờ đây, với vài cú nhấp chuột từ điện thoại hoặc máy tính, người dân có thể gửi hồ sơ bất kể ngày đêm, bất kể đang ở nhà hay quán cà phê, bất kể là giờ hành chính hay nửa đêm.

Tất cả bắt đầu từ trang web https://dichvucong.hanoi.gov.vn. Tài khoản VNeID giờ đây không còn là thứ ai cũng bỏ quên sau khi đăng ký – nó là “chìa khóa công dân” để truy cập vào một loạt các dịch vụ hành chính của Hà Nội. Từ bước điền thông tin, tải hồ sơ, chọn nơi tiếp nhận, cho đến việc nhận kết quả tại nhà, tất cả đều nằm trong chuỗi thao tác mà bất kỳ ai thành thạo smartphone đều có thể thực hiện.

Điểm quan trọng nhất: không thu phí hành chính cho các hồ sơ này đến hết ngày 31/12/2025, theo Nghị quyết 07/2023/NQ-HĐND. Một chính sách tưởng như nhỏ nhưng lại mang tính biểu tượng lớn: thay vì thu phí từng con dấu, chính quyền đang đầu tư vào niềm tin.

Và nếu ai đó còn chưa sẵn sàng cho việc “chuyển đổi số“? Hà Nội đã bố trí sẵn 12 chi nhánh, 30 điểm hỗ trợ, 476 đại lý dịch vụ công trực tuyến, tổng đài 1022 – nhánh 7, tổng đài 19001009, chatbot, callbot trên ứng dụng iHanoi… Không ai bị bỏ lại phía sau. Dù bạn là người già, người không quen dùng công nghệ, hay một người lần đầu tiếp xúc với thủ tục đất đai, bạn đều có người đồng hành.

Nhưng chính quyền phục vụ là gì?

Việc áp dụng dịch vụ công trực tuyến không phải chỉ để “cho hiện đại”. Nó là một chỉ dấu cho thấy một sự thay đổi tư duy căn bản: chính quyền không còn là nơi người dân phải “xin” để được phục vụ, mà là nơi người dân có quyền yêu cầu được phục vụ đúng cách. Khi công khai hóa quy trình, loại bỏ tiếp xúc vật lý và xóa bỏ tình trạng “bôi trơn“, chính quyền đang khẳng định sự minh bạch, sự công bằng, và trách nhiệm phục vụ người dân.

Đừng quên rằng, ở những nơi mà thủ tục rườm rà vẫn còn ngự trị, mỗi hồ sơ đất đai là một “trận đánh” với sự nhiêu khê. Những ai từng phải đi lại cả tuần chỉ để đăng ký một thế chấp, xin xác nhận một tài sản, mới hiểu việc đưa toàn bộ thủ tục lên môi trường điện tử là một bước tiến hóa của bộ máy công quyền. Không ai có thể “chen ngang”. Không ai có thể “gửi gắm” vì tình riêng. Quy trình, một khi đã được số hóa, là thứ không biết “nịnh”.

Tất nhiên, còn đó những lo lắng: sợ hệ thống quá tải, sợ lỗi mạng, sợ hồ sơ bị từ chối mà không biết lý do. Nhưng cũng vì vậy mà hệ thống hỗ trợ được mở rộng tối đa, và người dân được theo dõi tiến trình xử lý hồ sơ của mình minh bạch từng bước.

Hà Nội đang chứng minh rằng: hiện đại không có nghĩa là xa lạ, và công quyền có thể tử tế nếu có quyết tâm cải cách thật sự.

Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện về phần mềm. Đó là cuộc cách mạng văn hóa trong quản trị. Và với từng hồ sơ được xử lý không giấy tờ, không hối lộ, không xếp hàng – một niềm tin mới đang dần được dựng lên, bằng dữ liệu và hành động.

“Một chính quyền tử tế là chính quyền biết phục vụ thay vì chỉ cai quản.”

Hà Nội – có lẽ đang tiến gần hơn đến hình ảnh đó.