Bóng tối sau hào quang Thiên Minh Đức

Lâm Trực@

Cuối tháng 9/2025, Bộ Công an thông tin vụ án liên quan đến Tập đoàn Thiên Minh Đức đã bước sang một chặng mới. Cái tên được bổ sung trong danh sách bị khởi tố là ông Mai Anh Tuyên, Phó Tổng giám đốc, người từng xuất hiện trong nhiều bản tin kinh tế địa phương như một gương mặt điều hành năng động. Lần này, ông bị cáo buộc in ấn, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ nộp ngân sách nhà nước.

Cùng lúc, bảy nhân viên khác của tập đoàn – từ kế toán, thủ quỹ cho đến nhân viên chi nhánh Hải Phòng – cũng bị khởi tố với hai tội danh “tham ô tài sản” và “in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ”. Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đã được áp dụng, biến họ từ những nhân viên quen mặt trong bộ máy vận hành thành những cái tên trong hồ sơ tố tụng.

Các bị can: Chu Thị Thành, Lê Thanh An, Nguyễn Thị Bích Liên, Chu Đức Mạnh (từ trên xuống, từ trái sang)

Câu chuyện không dừng ở đó. Vụ án này vốn đã nhen nhóm từ đầu năm, khi bà Chu Thị Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc, bị khởi tố cùng các cộng sự thân cận. Với bà Thành, sự sụp đổ bắt đầu từ chính vị trí quyền lực mà bà nắm giữ hơn hai thập kỷ qua. Từ tháng 1/2025, cơ quan điều tra đã phơi bày những dấu hiệu tham ô, chiếm đoạt quỹ bình ổn giá xăng dầu, cùng hệ thống chứng từ tài chính bị làm giả. Những tưởng đó chỉ là bề nổi, nhưng theo thời gian, các lớp sai phạm tiếp tục bị lật mở.

Thanh tra Chính phủ trước đó, trong bản kết luận công bố tháng 1/2024, đã chỉ rõ những bất thường trong việc kê khai thuế bảo vệ môi trường. Số liệu sai, số liệu thiếu, kê khai lại, và kết quả là từ năm 2018 đến 2021, ngân sách bị ảnh hưởng hơn 3.287 tỷ đồng. Đó không chỉ là con số vô tri, mà là sự thất thoát khổng lồ trong một lĩnh vực vốn trực tiếp tác động tới đời sống hàng triệu người.

Không dừng lại ở thuế, thanh tra còn phát hiện từ 2017 đến 2022, tập đoàn này đã để bà Thành và con trai bà – ông Chu Đăng Khoa, thường được gọi là “đại gia kim cương” – vay số tiền vượt quá 7.485 tỷ đồng. Đến thời điểm thanh tra, hai mẹ con vẫn còn nợ hơn 1.396 tỷ đồng. Một phần của số tiền khổng lồ ấy biến mất, một phần còn treo lơ lửng như chiếc bóng trên bảng cân đối kế toán.

Thiên Minh Đức từng được nhắc tới như một biểu tượng kinh tế xứ Nghệ. Thành lập từ năm 2001, vốn điều lệ đến nay hơn 2.000 tỷ đồng, tập đoàn trải rộng từ xăng dầu, vận tải biển cho tới khách sạn, bất động sản. Nhưng sau ánh hào quang của một đế chế gia đình, điều còn lại lúc này là bản danh sách những khoản nợ thuế hơn 1.000 tỷ đồng, là những quyết định khởi tố và những lần khám xét khẩn cấp ở trụ sở cùng các chi nhánh.

Cơ quan điều tra khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng vụ án, thu hồi tài sản thất thoát, xử lý sai phạm đến cùng. Người ta nói luật pháp là tấm lưới, không ai thoát khỏi. Nhưng khi nhìn lại hành trình của Thiên Minh Đức, mới thấy một sự thật khác: có những người bước đi trong hào quang nhiều năm trời, để rồi chỉ trong khoảnh khắc, ánh sáng ấy tắt lịm, nhường chỗ cho bóng tối nặng nề của pháp đình.

Nếu đặt vụ án này bên cạnh những cái tên từng gây chấn động như Việt Á hay Vạn Thịnh Phát, có thể thấy một điểm chung: đó là sự đan xen giữa quyền lực kinh tế và những kẽ hở quản lý, dẫn đến sự lạm dụng, thất thoát khổng lồ. Ở Việt Á, là sự cấu kết giữa doanh nghiệp và quan chức y tế trong mùa dịch, để lại những gói kit test mang dấu ấn tham lam. Ở Vạn Thịnh Phát, là mạng lưới tài chính phức tạp nhằm che giấu dòng tiền và tạo ra những cú lừa quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng. Và ở Thiên Minh Đức, là hệ thống kê khai thuế bị bóp méo, những khoản vay mượn khổng lồ của chính người đứng đầu doanh nghiệp, cùng nợ thuế chồng chất.

Chuỗi vụ án ấy, nếu nhìn kỹ, giống như những mảnh ghép trong một bức tranh lớn về công cuộc chống tham nhũng và thất thoát tài sản công. Nhà nước đang muốn gửi đi một thông điệp rõ ràng: bất kể doanh nghiệp lớn đến đâu, bất kể ai đứng sau, khi sai phạm bị phát hiện, ánh sáng pháp luật sẽ soi chiếu đến tận cùng.

Và có lẽ, điều đọng lại sau tất cả, không chỉ là sự nghiêm khắc của pháp luật, mà còn là bài học nhức nhối cho những kẻ ngộ nhận quyền lực và tiền bạc có thể che lấp mọi sai lầm. Bởi đến một ngày, khi cánh cửa pháp đình khép lại sau lưng, những con số khổng lồ từng làm nên hào quang sẽ chỉ còn vang lên như tiếng vọng rỗng tuếch. Để rồi, giữa buổi hoàng hôn của một đế chế gia tộc, người ta mới nhận ra: có những món nợ không thể trả bằng tiền, mà chỉ có thể trả bằng niềm tin đã mất và công lý đã gọi tên.