Thị trường tài chính toàn cầu chao đảo: Cơ hội vàng để đa dạng hóa

Lâm Trực@

Hà Nội, ngày 7/4/2025 – Khi Mỹ giơ cao chiếc gậy thuế quan, thị trường tài chính thế giới chao đảo như trái bóng trong cơn bão. Nhưng với Việt Nam, đây chính là thời điểm vàng để thoát khỏi cái bóng quá lớn của một siêu cường và tìm kiếm những “sân chơi” mới.

Ảnh minh họa

Thị trường tài chính toàn cầu rung chuyển dữ dội sau khi Tổng thống Trump công bố các mức thuế mới. Châu Á mở cửa trong sắc đỏ, châu Âu lao dốc không phanh. Paris mất 6%, London “bốc hơi” gần 6%, Frankfurt thậm chí sụt đến 10% – một màn trình diễn kinh hoàng chưa từng thấy. Úc, dù chỉ chịu mức thuế 10%, cũng không thoát khỏi thảm họa. Chỉ số S&P/ASX 200 giảm 4,2%, “thiêu rụi” 69 tỷ USD vốn hóa chỉ trong một phiên. Bốn ngân hàng lớn nhất nước này mất trắng 18 tỷ USD. Đài Loan và Nhật Bản còn thê thảm hơn: Cơ chế “ngắt mạch” phải kích hoạt sau khi thị trường mất gần 10% giá trị. Nikkei 225 có lúc rơi tự do 9%, buộc sàn giao dịch phải tạm dừng 10 phút để tránh sụp đổ hoàn toàn.

Trong báo cáo mới nhất, KBSV cảnh báo: Mức thuế 46% của Mỹ sẽ là “gánh nặng kép” lên nền kinh tế Việt Nam. Không chỉ làm chậm tốc độ tăng trưởng, nó còn đẩy các doanh nghiệp FDI vào thế khó: hoặc tạm ngừng giải ngân, hoặc cắt giảm công suất. Việt Nam đang đứng trước hai lựa chọn: Một là cam chịu phụ thuộc vào thị trường Mỹ và chấp nhận rủi ro. Hai là chớp ngay cơ hội này để đa dạng hóa, mở rộng sang EU, Anh, Nhật Bản – những thị trường ổn định hơn và đã có sẵn hiệp định thương mại tự do (FTA). Theo TS. Hồ Quốc Tuấn (Đại học Bristol, Anh), đây chính là lúc Việt Nam cần “đánh nhanh, thắng nhanh” vào các thị trường tiềm năng khác, thay vì ngồi chờ đàm phán với Mỹ – một cuộc chiến thuế quan có thể kéo dài hàng thập kỷ.

Võ Đình Trí (ĐH Kinh tế TP.HCM) nhận định: “Việt Nam có một thứ vũ khí mà nhiều nước ganh tỵ: sự khéo léo trong đối ngoại.” Năm 2017, Trump từng đe dọa rút khỏi CPTPP và liệt Việt Nam vào danh sách thao túng tiền tệ. Nhưng cuối cùng, những hành động cụ thể lại rất hạn chế. Năm 2019, dù căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang, Việt Nam vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng nhờ tận dụng tối đa các FTA. “Bài học ở đây là gì? Kinh tế và chính trị luôn đi liền với nhau. Đừng chỉ đàm phán thuần túy về thuế quan – hãy tìm cách cân bằng trên bàn cờ lớn.” – TS. Trí nhấn mạnh.

Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn (Fulbright) đề xuất đẩy mạnh nhập khẩu hàng Mỹ để vừa giảm thâm hụt thương mại, vừa tạo thiện chí. Song song đó, cần thúc đẩy FTA song phương Mỹ-Việt trên nền tảng Hiệp định Thương mại 2000, đồng thời cải cách tài khóa, tiền tệ để tạo môi trường minh bạch thu hút nhà đầu tư Mỹ dài hạn. “Nếu coi chiến tranh thương mại là cuộc chạy marathon, thì Việt Nam mới chỉ ở km đầu tiên. Đừng để bị ‘kiệt sức’ vì một đối tác duy nhất.” – ông Tuấn khẳng định.

Khi thế giới rung chuyển, kẻ yếu thường lo sợ, người thông minh lại nhìn thấy cơ hội. Việt Nam đang đứng trước lựa chọn: Tiếp tục “bám đuôi” một siêu cường, hay chủ động làm chủ cuộc chơi? Câu trả lời có lẽ đã rõ.

P/s: Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không đại diện cho tổ chức nào.