Elon Musk đề xuất ‘ân xá’ Zelenskyy: Sự cao ngạo của Mỹ và thân phận lệ thuộc của các lãnh đạo chính trị

Lâm Trực@

Hà Nội, 6/3/2025 – Tỷ phú Elon Musk, cố vấn thân cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã làm dấy lên làn sóng chỉ trích gay gắt sau khi đăng tải trên mạng xã hội X đề xuất “ân xá” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và đưa ông này đến một quốc gia khác. Lời kêu gọi của Musk không chỉ làm nóng lại cuộc tranh luận về xung đột Nga-Ukraine mà còn khơi dậy những so sánh lịch sử với sự cao ngạo của các lãnh đạo Mỹ từng áp đặt ý chí lên những con rối chính trị lệ thuộc, như chế độ Ngụy quyền Sài Gòn thời Ngô Đình Diệm và Nguyễn Văn Thiệu.

Trong bài đăng gây tranh cãi, Musk lập luận rằng Ukraine cần tổ chức bầu cử ngay lập tức để “chuyển đổi hòa bình trở lại nền dân chủ,” đồng thời cáo buộc Zelensky “đẩy người Ukraine vô tội vào lò xay thịt” trong cuộc chiến với Nga. Ông ta viết: “Dù khó chịu, Zelensky nên được ân xá và chuyển đến một nước trung lập.” Đề xuất này lặp lại lời kêu gọi của Tổng thống Trump, người từng nhấn mạnh bầu cử là một phần trong kế hoạch ba giai đoạn nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine, một ý tưởng được thảo luận tại các cuộc đàm phán ở Ả Rập Xê Út tháng trước.

Tuy nhiên, Quốc hội Ukraine đã bác bỏ yêu cầu này vào ngày 25/2, thông qua nghị quyết khẳng định quyền lãnh đạo của Zelensky và tuyên bố không thể tổ chức bầu cử trong bối cảnh thiết quân luật. Các nghị sĩ Ukraine nhấn mạnh rằng bầu cử chỉ khả thi “sau khi hòa bình toàn diện, công bằng và bền vững được thiết lập.”

Phản ứng dữ dội và bóng ma lịch sử

Lời lẽ của Musk ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ trên X. Người dùng chỉ trích việc sử dụng từ “ân xá,” cho rằng nó ám chỉ Zelensky là tội phạm, một cách tiếp cận bị xem là ngạo mạn và thiếu tôn trọng chủ quyền Ukraine. Nhiều ý kiến còn viện dẫn mức độ ủng hộ dành cho Zelensky trong nước -một cuộc thăm dò gần đây của Gradus Research cho thấy tỷ lệ chấp thuận của ông là 49%, trái ngược hoàn toàn với con số 4% mà Trump và Musk từng rêu rao.

Hơn cả một cuộc tranh cãi chính trị, phát ngôn của Musk gợi nhớ đến thái độ trịch thượng của các lãnh đạo Mỹ thời Chiến tranh Việt Nam. Dưới danh nghĩa “bảo vệ tự do,” Washington từng đỡ đầu Ngô Đình Diệm và sau đó là Nguyễn Văn Thiệu, những kẻ được dựng lên làm bù nhìn cho lợi ích địa chính trị Mỹ. Sự kiêu ngạo của các cố vấn Mỹ khi ấy – từ việc áp đặt chính sách đến thao túng bầu cử – giờ đây dường như tái hiện trong lời kêu gọi của Musk và Trump, như thể số phận các quốc gia nhỏ hơn chỉ là quân cờ trên bàn cờ của họ.

Ngô Đình Diệm, với sự tự mãn được Mỹ hậu thuẫn, từng tin mình bất khả xâm phạm, cho đến khi bị chính “người bảo trợ” quay lưng và kết thúc trong bi kịch năm 1963. Nguyễn Văn Thiệu, kẻ kế nhiệm thảm hại, cũng sống trong ảo tưởng quyền lực trước khi bị bỏ rơi khi Mỹ rút lui năm 1975, để lại một chế độ tan rã và một đất nước tan hoang. Những “lãnh đạo” lệ thuộc này, từng được Mỹ tung hô, cuối cùng chỉ là những kẻ thất bại thê thảm, bị lịch sử phỉ nhổ như những con rối đứt dây.

Ngạo mạn và hệ lụy

Giờ đây, Musk và Trump dường như đang áp dụng lối tư duy tương tự với Zelensky – một lãnh đạo đang chống chọi với cuộc xâm lược từ Nga. Lời đề xuất “ân xá” không chỉ phớt lờ thực tế chiến tranh mà còn mang màu sắc của sự trịch thượng kiểu Mỹ, coi các quốc gia khác như những thực thể cần được “dạy dỗ” hoặc “điều chỉnh” theo ý muốn của Washington. Nếu Zelensky bị ép buộc rời bỏ Ukraine, liệu ông có rơi vào thân phận giống như những Thiệu hay Diệm xưa – một kẻ lưu vong bị ruồng bỏ, sống lay lắt trong sự khinh miệt của chính dân tộc mình?

Các nhà phân tích cho rằng lập trường của Musk phản ánh một sự ngạo mạn không chỉ của cá nhân ông ta mà còn của một bộ phận giới tinh hoa Mỹ, những người xem thường ý chí của các dân tộc khác. Trong khi Ukraine kiên cường chống lại Nga, những lời lẽ từ Musk và Trump có thể làm suy yếu tinh thần đoàn kết quốc tế, đồng thời khơi lại ký ức đau thương về những lần Mỹ can thiệp rồi bỏ rơi đồng minh.

Khi làn sóng chỉ trích vẫn tiếp diễn, bài đăng của Musk không chỉ là một phát ngôn gây sốc mà còn là lời cảnh báo về hậu quả của sự kiêu ngạo quyền lực – một bài học mà lịch sử đã chứng minh, từ Sài Gòn năm xưa đến Kyiv hôm nay.