Bước đột phá trong cải cách bộ máy Nhà nước

Lâm Trực@

Hà Nội, 23/01/2025 – Công cuộc tái cấu trúc bộ máy hành chính nhà nước đang tạo ra những dấu ấn quan trọng trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính trị ở Việt Nam. Chỉ sau hai tháng triển khai, các cơ quan chức năng đã hoàn thiện phương án trình lên Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, diễn ra trong hai ngày 23 và 24/1, để quyết định các bước đi chiến lược về tổ chức bộ máy.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì phiên họp thứ hai Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18. Ảnh: Nhandan.vn

Khí thế mới, hành động quyết liệt

Theo đánh giá của ông Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, nỗ lực tái cơ cấu tổ chức lần này thể hiện rõ sự đổi mới tư duy và hành động quyết liệt của toàn hệ thống chính trị. Ngay sau khi Bộ Chính trị và Ban Bí thư phát động Hội nghị toàn quốc triển khai tổng kết Nghị quyết số 18 vào đầu tháng 12, các cơ quan từ Trung ương đến địa phương đã lập tức bắt tay vào việc với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng,” bảo đảm tiến độ và hiệu quả cao nhất.

Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cũng khẳng định rằng đây là lần đầu tiên chủ trương của Đảng được triển khai nhanh chóng và đồng bộ đến từng cấp cơ sở, với Trung ương làm gương, tỉnh không chờ Trung ương, huyện không chờ tỉnh. Nhờ vậy, chỉ trong vòng hai tháng, các cơ quan chức năng đã thống nhất phương án sắp xếp để trình Trung ương.

Đột phá về cơ cấu tổ chức

Phương án mới đề xuất những cải tổ mang tính đột phá. Về các Ban Đảng, sẽ hợp nhất hoặc sáp nhập nhiều đơn vị. Cụ thể, Ban Đối ngoại Trung ương dự kiến chấm dứt hoạt động, chuyển một phần nhiệm vụ về Bộ Ngoại giao và một phần khác về Văn phòng Trung ương Đảng; Ban Tuyên giáo hợp nhất với Ban Dân vận thành Ban Tuyên giáo – Dân vận; trong khi đó, Ban Kinh tế Trung ương đổi tên thành Ban Nghiên cứu Chính sách Chiến lược của Đảng.

Về khối Quốc hội, các Ủy ban hiện tại sẽ được tinh gọn, giảm số lượng để nâng cao hiệu quả hoạt động. Điển hình là sáp nhập Ủy ban Kinh tế với Ủy ban Tài chính – Ngân sách, Ủy ban Xã hội với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục và các đơn vị tương tự. Hai Ban quan trọng sẽ được nâng cấp trực thuộc Quốc hội là Ban Công tác Đại biểu và Ban Dân nguyện (dự kiến đổi tên thành Ban Dân nguyện và Giám sát).

Ở Chính phủ, kế hoạch tái cơ cấu nhấn mạnh việc hợp nhất các bộ có chức năng tương đồng nhằm giảm thiểu sự chồng chéo. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ sáp nhập với Bộ Tài chính, lấy tên chung là Bộ Tài chính. Bộ Khoa học và Công nghệ được gộp với Bộ Thông tin và Truyền thông thành Bộ Khoa học và Công nghệ. Nhiệm vụ quản lý văn hóa và thông tin sẽ được chuyển một phần sang Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Đáng chú ý, tất cả các tổng cục dự kiến sẽ được chấm dứt hoạt động, chỉ giữ lại các cục chuyên trách.

Theo báo cáo mới đây, Trung ương đã giảm được 119 đầu mối cấp vụ thuộc các cơ quan ban Đảng và đơn vị sự nghiệp. Cụ thể, số lượng các tổng cục giảm 100%, với 13/13 tổng cục bị giải thể. Cùng với đó, 519 cục, 3.303 chi cục và hàng trăm đơn vị sự nghiệp công lập đã được tinh giản.

Tại địa phương, kết quả tinh gọn cũng hết sức ấn tượng. Hàng loạt các đảng ủy, cơ quan chuyên môn, và đơn vị thuộc UBND cấp tỉnh, huyện đều được sáp nhập hoặc tinh giản để giảm tải bộ máy.

Cuộc cách mạng trong hành động

Việc tái cơ cấu tổ chức lần này được nhiều chuyên gia đánh giá là một cuộc cách mạng về tư duy và hành động, thay vì chỉ dừng ở việc sắp xếp, kiện toàn. Điểm mới nằm ở tinh thần “chớp thời cơ, làm quyết liệt,” như nhận xét của ông Nguyễn Tiến Dĩnh.

Đặc biệt, các lãnh đạo cơ quan đã thể hiện tinh thần gương mẫu, chủ động trong việc tự nguyện xin tinh giản hoặc nghỉ hưu sớm, tạo điều kiện cho quá trình sắp xếp được thực hiện suôn sẻ.

Chỉ một tháng sau hội nghị toàn quốc, Bộ Chính trị đã ra quyết định về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy cho 13 cơ quan Đảng cùng các đoàn thể chính trị ở Trung ương, chứng minh tính hiệu quả trong cách điều hành mới.

Song song với tinh gọn tổ chức, công tác cán bộ cũng có những đổi mới đáng kể. Nhiều cán bộ lãnh đạo đã được luân chuyển để nhận nhiệm vụ mới, vừa bảo đảm đúng người, đúng việc, vừa thể hiện quyết tâm đổi mới trong công tác điều hành.

Những bước tiến mạnh mẽ trong cải tổ lần này không chỉ khẳng định quyết tâm chính trị mà còn đặt nền tảng cho một giai đoạn phát triển mới, hiệu quả và bền vững hơn.