Sách lịch sử: Sai sót và trách nhiệm

Lâm Trực@

Nghệ An, 22/10/2024  – Việc phát hiện ra những sai sót nghiêm trọng trong hai cuốn sách “Việt Nam – Lịch sử không biên giới” và “Phan Huy Lê di cảo nhận thức lịch sử Việt Nam” đã gây nhiều tranh cãi trong giới xuất bản và độc giả. Cả hai tác phẩm này đều được xuất bản bởi Nhà xuất bản Khoa học xã hội với mục đích cung cấp kiến thức lịch sử và những nghiên cứu chuyên sâu về lịch sử Việt Nam. Tuy nhiên, việc phát hiện ra những lỗi về nội dung đã dẫn đến yêu cầu thẩm định lại và có thể sẽ bị thu hồi.

Cuốn “Việt Nam – Lịch sử không biên giới” do Hoàng Anh Tuấn, Trương Huyền Chi và Nguyễn Quốc Anh dịch, là một tác phẩm tập hợp các tham luận của các nhà nghiên cứu quốc tế về lịch sử Việt Nam và khu vực Đông Dương. Với 488 trang, cuốn sách nhằm cung cấp cái nhìn mới về sự tương tác giữa các nền văn hóa trên bán đảo Đông Dương suốt hơn 1.000 năm. Tuy nhiên, ông Phan Tân, Phó Giám đốc kiêm Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Khoa học xã hội, đã chỉ ra nhiều sai sót về lịch sử và chính trị trong nội dung sách. Điều này khiến ông đề nghị Cục Xuất bản, in và Phát hành xem xét thu hồi.

Tương tự, cuốn “Phan Huy Lê di cảo nhận thức lịch sử Việt Nam,” do các tác giả Phan Phương Thảo, Phan Hải Linh và Phạm Lê Huy biên soạn, cũng gặp nhiều chỉ trích về nội dung bản đồ. Đây là tác phẩm được xuất bản để kỷ niệm 90 năm ngày sinh của cố giáo sư Phan Huy Lê, một nhà sử học có tiếng ở Việt Nam. Cuốn sách này đã cố gắng trình bày lại những quan điểm, kết luận nghiên cứu của ông, nhưng lại mắc lỗi về mặt địa lý và lịch sử.

Những sai sót này làm dấy lên câu hỏi lớn về trách nhiệm của các đơn vị xuất bản trong việc đảm bảo chất lượng nội dung của những tác phẩm học thuật quan trọng. Độc giả, đặc biệt là những người nghiên cứu chuyên sâu, có quyền yêu cầu các tác phẩm lịch sử phải được kiểm duyệt chặt chẽ trước khi xuất bản để tránh gây ra sự hiểu lầm hoặc sai lệch về lịch sử. Ngược lại, việc những sai sót này bị phát hiện sau khi sách đã phát hành cho thấy có lỗ hổng trong quá trình thẩm định nội dung tại Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Việc phát hành sách sai sót không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của nhà xuất bản mà còn tác động tiêu cực đến cộng đồng học thuật và người đọc. Trong khi các tác phẩm lịch sử được coi là nguồn thông tin chính thống để giáo dục và nghiên cứu, những sai lệch nhỏ cũng có thể dẫn đến những hiểu lầm lớn về các sự kiện lịch sử và các nhân vật quan trọng.

Trước sự chỉ trích này, Cục Xuất bản, in và Phát hành đã yêu cầu Nhà xuất bản Khoa học xã hội rà soát lại nội dung của cả hai cuốn sách và báo cáo thẩm định trước ngày 20/10/2024. Ngoài ra, Cục cũng nhấn mạnh rằng cần phải có sự tham vấn từ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trong quá trình thẩm định để đảm bảo tính chính xác.

Nhìn từ một góc độ rộng hơn, vụ việc này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc duy trì chất lượng và tính chính xác của các tài liệu lịch sử. Những cuốn sách này không chỉ là phương tiện lưu giữ và truyền tải thông tin mà còn là công cụ giáo dục, xây dựng nền tảng nhận thức cho các thế hệ tương lai. Chính vì thế, trách nhiệm của nhà xuất bản là rất lớn khi họ phải đảm bảo rằng những thông tin được trình bày trong sách là đúng đắn và không bị sai lệch.

Sai sót trong các cuốn sách lịch sử là vấn đề nghiêm trọng không chỉ ảnh hưởng đến niềm tin của độc giả mà còn làm suy giảm uy tín của ngành xuất bản. Việc thẩm định lại là cần thiết, và trách nhiệm của những người làm xuất bản cần được đề cao để tránh những trường hợp tương tự tái diễn trong tương lai.