SONG TRÙNG TRỰC THUỘC -

“Tôi có vấn đề gì mà phải sợ” là câu trả lời với báo chí ”chắc như cua gạch” của Giám đốc Sở GTVT Hải Phòng, khi ông bị Bộ trưởng GTVT dọa đề nghị cách chức. Bộ trưởng bức xúc khi có tới 90% số doanh nghiệp vận tải ở Hải Phòng hành nghề mà không cần giấy phép là hoàn toàn dễ hiểu.

Cái không hoàn toàn dễ hiểu là sự tự tin thái quá và cách trả lời kiểu “lành làm gáo, vỡ làm muôi” của giám đốc sở. Tuy nhiên, mọi chuyện cũng sẽ không có gì là quá khó hiểu nếu chúng ta có thêm được một vài thông tin dưới đây.

Một là, chỉ còn một tháng nữa Giám đốc Sở GTVT TP.Hải Phòng sẽ về hưu. Với các quy định phức tạp, rối rắm về thủ tục thi hành kỷ luật công chức như hiện nay, thời gian để cách chức vị giám đốc sở nói trên thực chất là không còn. Không khéo hoàn thành cho xong mọi thủ tục, thì chỉ còn có thể cách chức được mỗi chiếc ghế trống không.

Hai là, bộ trưởng đề nghị cách chức là một chuyện, UBND tỉnh, thành có cách chức hay không lại là chuyện khác. Về nguyên tắc, chúng ta áp dụng mô hình Xôviết trong việc thiết kế hệ thống chính quyền. Theo mô hình này, Sở Giao thông Vận tải Hải Phòng vừa trực thuộc UBND TP.Hải Phòng, vừa trực thuộc Bộ Giao thông Vận tải. Cái sự song trùng trực thuộc này có vẻ như chưa bao giờ vận hành thật sự trơn tru cả. Lý do là vì ưu tiên của UBND và ưu tiên của bộ bao giờ cũng có sự khác nhau. Cách thức điều hành công việc của hai thiết chế nói trên cũng vậy. Hậu quả là trong nhiều trường hợp, sở không biết phải nghe ai.

Trong nhiều trường hợp khác thì sở có cớ để chẳng nghe ai. Những cải cách được chúng ta tiến hành trong thời gian vừa qua về cơ bản là theo hướng củng cố quyền lực cho địa phương. Nếu trước đây, việc bổ nhiệm giám đốc sở còn cần phải hiệp thương với bộ, thì giờ đây địa phương đều tự quyết định lấy. Cái sự song trùng trực thuộc đang ngày càng bớt song trùng hơn và trở thành một mô thức quản trị chân to, chân nhỏ. Trong bối cảnh như vậy, các giám đốc sở sợ UBND tỉnh, thành hơn sợ bộ là cái chắc.

Chúng ta đang sửa đổi Hiến pháp. Đây là cơ hội hết sức thuận lợi để thiết kế lại mối quan hệ giữa trung ương và địa phương trong mô thức quản trị quốc gia. Trên thế giới, ngoài song trùng trực thuộc ra còn có 3 mô thức để thiết kế quan hệ khác nữa. Đó là song trùng giám sát, bổ trợ và phân chia quyền năng cứng theo luật. Thực tế đã chứng minh, cả 3 mô thức trên đều hoạt động thực sự hiệu quả và trơn tru.

Theo Lao động