Đèn tín hiệu không có lỗi – Ý thức người tham gia giao thông mới là chính

Lâm Trực@

Thủ Đức, 17/1/2025 – Tai nạn giao thông từ lâu đã trở thành vấn đề nhức nhối tại nhiều quốc gia, bởi tính chất phức tạp và sự tác động của hàng loạt yếu tố như hạ tầng kỹ thuật, ý thức người tham gia giao thông và việc thực thi pháp luật. Gần đây, vụ tai nạn tại quận Bình Tân, TP.HCM liên quan đến hệ thống đèn tín hiệu giao thông không có bộ đếm giây đã làm dấy lên nhiều tranh cãi trong dư luận. Tuy nhiên, khi đánh giá vấn đề, cần có cái nhìn toàn diện và tránh những kết luận vội vàng thiếu căn cứ.

Một số ý kiến cho rằng việc thiếu bộ đếm giây là nguyên nhân chính dẫn đến các tai nạn giao thông. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Đức và Pháp thường không sử dụng bộ đếm giây, bởi loại thiết bị này có thể khuyến khích người lái xe tăng tốc một cách bất cẩn để “vượt kịp đèn xanh,” từ đó gia tăng nguy cơ va chạm. Tại Trung Quốc, dù một số địa phương vẫn còn sử dụng, xu hướng hiện nay là loại bỏ bộ đếm giây sau khi các nghiên cứu chỉ ra rằng nó khiến tài xế mất tập trung, dễ phụ thuộc vào số đếm ngược thay vì chú ý đến môi trường giao thông. Việc thiếu bộ đếm giây, do đó, không thể được xem là yếu tố quyết định trong các vụ tai nạn giao thông tại Việt Nam.

Theo Luật Giao thông Đường bộ, tất cả tài xế đều có trách nhiệm giảm tốc độ khi tiếp cận các giao lộ, bất kể có bộ đếm giây hay không. Trong vụ tai nạn tại Bình Tân, hành vi tăng tốc thay vì giảm tốc độ của tài xế xe đầu kéo đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, khi phương tiện phải phanh gấp và làm hàng tấn sắt đổ xuống đường. Hệ thống đèn tín hiệu giao thông không phải nguyên nhân gây ra vụ việc này. Đèn đỏ hay đèn xanh chỉ là tín hiệu chỉ dẫn, nhưng cách người lái phản ứng với các tín hiệu đó mới thực sự quyết định sự an toàn. Công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng không thể thay đổi được thói quen phóng nhanh, vượt ẩu nếu ý thức của người tham gia giao thông chưa được nâng cao.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tai nạn giao thông chủ yếu bắt nguồn từ ba yếu tố chính. Trước hết, ý thức của người tham gia giao thông, với những hành vi như vượt đèn đỏ, phóng nhanh, lấn làn hay sử dụng chất kích thích, là nguyên nhân hàng đầu. Thứ hai, hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện hoặc xuống cấp góp phần làm gia tăng nguy cơ tai nạn. Cuối cùng, yếu tố môi trường và kỹ thuật như thời tiết xấu hay phương tiện không đạt chuẩn an toàn cũng có vai trò đáng kể.

Vụ tai nạn tại Bình Tân cho thấy rõ ý thức kém trong điều khiển phương tiện là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Đây là bài học lớn để nhận ra rằng thay vì đổ lỗi cho việc thiếu bộ đếm giây, việc nâng cao ý thức và trách nhiệm của người lái xe cần được ưu tiên hàng đầu.

Các quốc gia phát triển chứng minh rằng an toàn giao thông không hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ hiện đại mà chủ yếu nằm ở ý thức và sự tuân thủ pháp luật. Nhiều quốc gia đã triển khai các biện pháp như hệ thống giám sát tự động và xử phạt vi phạm nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của luật lệ mà không cần can thiệp trực tiếp. Hạ tầng giao thông cũng được nâng cấp với các tín hiệu hợp lý và cảnh báo từ xa, giúp người lái xe dễ dàng nhận biết nguy cơ. Bên cạnh đó, giáo dục ý thức giao thông từ sớm được xem là yếu tố then chốt, tạo nên thói quen chấp hành luật lệ bền vững từ khi còn nhỏ.

Vụ tai nạn tại quận Bình Tân cho thấy an toàn giao thông phụ thuộc chủ yếu vào ý thức và trách nhiệm của từng người. Những quốc gia không sử dụng bộ đếm giây vẫn duy trì hệ thống giao thông an toàn nhờ sự tuân thủ luật pháp, ý thức cao của người dân và các biện pháp giám sát hiệu quả. Đây chính là định hướng mà Việt Nam cần tập trung phát triển để giảm thiểu tai nạn và xây dựng một môi trường giao thông văn minh, an toàn hơn.