Án tử cho cựu kế toán trưởng: Hậu quả từ lòng tham

Lâm Trực@

Ngày 23/9/2024, Tòa án Nhân dân Hà Nội đã chính thức tuyên án tử hình đối với Nguyễn Hoàng, cựu Trưởng phòng Tài chính Kế toán, kiêm Kế toán trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, vì tội tham ô tài sản. Đây là một vụ án chấn động trong ngành y tế công lập, với số tiền chiếm đoạt lên tới hơn 246 tỷ đồng, trong đó có 152 tỷ bị sử dụng cho mục đích đánh bạc.

Sự sụp đổ từ lòng tin bị lợi dụng

Nguyễn Hoàng, người giữ trọng trách quản lý tài chính của một đơn vị y tế đầu ngành, đã lợi dụng sự tin tưởng tuyệt đối từ lãnh đạo Viện và những kẽ hở trong quy trình kiểm soát tài chính để thực hiện hành vi tham ô kéo dài suốt 14 năm. Ông Hoàng đã sử dụng các thủ đoạn gian lận tinh vi để viết khống 409 giấy rút tiền, và “trà trộn” giấy tờ giả mạo vào những tập hồ sơ cần ký gấp để lãnh đạo phê duyệt mà không phát hiện sai phạm.

Sự việc này đã cho thấy lỗ hổng trong quy trình giám sát tài chính tại các cơ quan công lập, đặc biệt là trong những tổ chức có quỹ tài trợ từ nước ngoài. Thay vì thực hiện các quy trình kiểm tra đối chiếu kỹ lưỡng, những người có trách nhiệm đã dựa dẫm hoàn toàn vào chữ ký của các nhân viên kế toán, dẫn đến việc số tiền khổng lồ bị rút ra trong suốt thời gian dài mà không ai phát hiện.

Vụ án tham ô tài sản chấn động

Cáo trạng cho biết, từ năm 2009 đến 2017, Nguyễn Hoàng đã liên tục chỉnh sửa các báo cáo tài chính, điều chỉnh số liệu để tránh bị phát hiện. Với tư cách là Kế toán trưởng, ông không chỉ rút tiền từ các tài khoản ngân hàng của Viện mà còn vay mượn tiền từ người thân và bạn bè để duy trì tình trạng tài khoản không quá thiếu hụt, qua đó che giấu hành vi phạm pháp của mình.

Số tiền hơn 152 tỷ đồng bị sử dụng cho mục đích cá nhân, đặc biệt là để chơi lô, đề – một hình thức đánh bạc phổ biến nhưng ở Việt Nam. Để thực hiện hành vi này, Nguyễn Hoàng đã nhờ đồng nghiệp trong Viện giúp mua số lô, đề và thường trao đổi qua tin nhắn, sau đó xóa nội dung để che giấu bằng chứng.

Trong quá trình điều tra, ông Nguyễn Hoàng thừa nhận mọi hành vi phạm pháp và khai rằng việc chiếm đoạt tiền chủ yếu để trả nợ cá nhân do thói quen đánh bạc kéo dài.

Vai trò và trách nhiệm của các lãnh đạo Viện

Hai cựu Viện trưởng là ông Nguyễn Trần Hiển và ông Đặng Đức Anh cũng bị tuyên án vì tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Dù không trực tiếp tham gia vào hành vi tham ô, nhưng cả hai đã không kiểm tra kỹ các chứng từ, không kiểm soát chặt chẽ việc rút tiền từ các tài khoản của Viện. Cả hai đều bị tuyên án 3 năm tù, trong khi cựu Kế toán trưởng Phạm Sơn Thủy bị phạt 4 năm tù với cùng tội danh.

Việc lãnh đạo Viện chỉ dựa vào chữ ký của kế toán trưởng và không thực hiện đối chiếu, kiểm kê tài chính định kỳ đã tạo điều kiện cho Nguyễn Hoàng rút tiền dễ dàng. Điều này đã gây thiệt hại nặng nề cho tài sản công và góp phần làm mất lòng tin của xã hội đối với hệ thống y tế công lập.

Những kẽ hở trong hệ thống quản lý tài chính

Vụ án Nguyễn Hoàng đã phơi bày nhiều điểm yếu trong quản lý tài chính tại các cơ quan công lập. Quy trình kiểm soát tài chính thiếu chặt chẽ, sự chủ quan của lãnh đạo và việc không thực hiện kiểm kê định kỳ là những yếu tố chính dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Cơ quan công tố cũng cho rằng, các quy định quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn nhiều lỗ hổng, chưa rõ ràng, đầy đủ, đặc biệt là trong việc giám sát các tài khoản nhận tài trợ từ nước ngoài. Bộ Y tế trong giai đoạn này cũng đang phải tập trung vào chống dịch Covid-19, nên việc giám sát tài chính chưa được thực hiện đầy đủ. Tuy nhiên, những yếu tố này không thể là lý do chính để biện minh cho việc thất thoát tài sản công lớn như vậy.

Những bài học

Sau vụ án này, rõ ràng cần có sự cải tổ toàn diện về quy trình quản lý tài chính tại các cơ quan công lập, đặc biệt là trong các tổ chức nhận nhiều nguồn tài trợ từ bên ngoài. Việc kiểm soát tài chính cần được thắt chặt, lãnh đạo phải thường xuyên thực hiện việc đối chiếu, kiểm kê và không thể dựa hoàn toàn vào nhân viên dưới quyền.

Cơ quan chức năng cũng cần xem xét trách nhiệm của những cá nhân khác liên quan, như ông Trần Như Dương, Phó Viện trưởng kiêm Trưởng Trung tâm Dịch vụ, người đã ký 33 giấy ủy quyền để Nguyễn Hoàng rút tiền từ Trung tâm dịch vụ.

Việc làm trong sạch bộ máy tài chính tại các cơ quan công lập không chỉ là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ tài sản quốc gia mà còn để lấy lại niềm tin của nhân dân. Những vụ án như thế này là lời cảnh tỉnh về trách nhiệm của từng cá nhân trong hệ thống và cũng là bài học để ngăn chặn những hành vi tương tự trong tương lai.