Hà Nội quy hoạch không gian công cộng quanh Hồ Hoàn Kiếm

Lâm Trực@

Hạ Long, ngày 19/3/2025 – Chính quyền quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, vừa công bố quy hoạch hai khu vực quan trọng quanh hồ Hoàn Kiếm, gồm Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục và không gian công cộng phía Đông hồ, nhằm mở rộng tiện ích đô thị, bảo tồn di sản văn hóa và đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng của người dân Thủ đô. Dự án này nằm trong chiến lược tổng thể của thành phố, cụ thể hóa Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, và Điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2045, tầm nhìn 2065, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Khu vực Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục có diện tích khoảng 1,2 ha, nằm ở phía Bắc hồ Hoàn Kiếm, giáp các tuyến phố Hàng Gai, Cầu Gỗ, Hồ Hoàn Kiếm và tòa nhà Hồng Vân – Long Vân. Hiện tại, khu vực này bao gồm quảng trường giao thông và tòa nhà Trung tâm thương mại – dịch vụ – ăn uống Hồ Gươm, thường được gọi là “Hàm cá mập”, do Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) quản lý. Tòa nhà này, xây dựng từ năm 1991-1993 với diện tích đất khoảng 390 m2 và diện tích sàn sử dụng 1.600 m2, dự kiến sẽ được giải phóng mặt bằng trước ngày 30 tháng 4 năm 2025 để phục vụ quy hoạch. Trong khi đó, khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm rộng khoảng 2,14 ha, trải dài từ đường Đinh Tiên Hoàng đến phố Lý Thái Tổ, giáp khu dân cư hiện hữu phía Bắc và phố Trần Nguyên Hãn phía Nam. Khu vực này hiện có khoảng 54 chủ sử dụng đất, gồm 12 cơ quan, tổ chức như Sở Văn hóa và Thể thao, Tổng công ty Điện lực Hà Nội, Viện Văn học, cùng khoảng 42 hộ dân. Công tác giải phóng mặt bằng tại đây được lên kế hoạch hoàn tất trước ngày 2/9/2025, đúng dịp Quốc khánh.

Dự án nhấn mạnh việc bảo tồn các giá trị lịch sử và văn hóa quanh hồ Hoàn Kiếm, bao gồm các di tích nổi bật như đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu, Bưu điện Hà Nội, trung tâm thương mại Tràng Tiền và khu vực tượng đài Cảm tử. Đồng thời, chính quyền khuyến khích di dời một số cơ quan, đơn vị để dành quỹ đất xây dựng các công trình công cộng như công viên, trung tâm văn hóa, bãi đỗ xe, bến tàu điện và trụ sở hành chính của thành phố. Đặc biệt, khu vực phía Đông sẽ tích hợp mô hình TOD (Transit-Oriented Development – phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng) với tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo. Nhà ga ngầm C9, nằm dưới đường Đinh Tiên Hoàng, phía trước các khu đất của Tổng công ty Điện lực Hà Nội, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc và UBND thành phố, đã được phê duyệt điều chỉnh đầu tư vào ngày 16 tháng 12 năm 2024 theo Quyết định số 1578/QĐ-TTg của Thủ tướng. Tuyến đường sắt này dài 11,5 km, với 8,9 km đi ngầm và 2,6 km trên cao, gồm 10 nhà ga, trong đó C9 là một điểm nhấn quan trọng.

Kế hoạch quy hoạch cũng hướng đến cải thiện cảnh quan, nâng cấp hạ tầng đô thị và kết nối không gian hồ Hoàn Kiếm với các khu vực lân cận như phố cổ, phố cũ, Hoàng thành Thăng Long và sông Hồng. Các tiện ích như vườn hoa, tiểu cảnh, lối đi bộ sẽ được bổ sung tại các khu vực cải tạo. Theo ông Nguyễn Văn Hùng, một quan chức quận Hoàn Kiếm, dự án không chỉ mở rộng không gian công cộng mà còn tạo sự gắn kết giữa khu vực hồ Hoàn Kiếm với phố cổ, nâng cao chất lượng sống cho người dân và phát huy giá trị du lịch văn hóa. Ông nhấn mạnh: “Đây là bước đi quan trọng để giữ gìn bản sắc Thủ đô, đồng thời đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa đô thị.”

Để đảm bảo tiến độ, UBND quận Hoàn Kiếm đang phối hợp với các sở ngành, Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội và các chuyên gia, dựa trên cơ chế đặc thù từ Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội ngày 19 tháng 2 năm 2025 và Luật Thủ đô 2024. Các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho các hộ dân, tổ chức bị ảnh hưởng đang được khẩn trương xây dựng. Hiện tại, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội cũng đang lập hồ sơ phương án tuyến ga C8-C10 và tổng mặt bằng nhà ga C9 để trình cấp thẩm quyền phê duyệt.

Dự án này tiếp nối thành công của Đề án tuyến phố đi bộ quanh hồ Hoàn Kiếm, vốn đã biến Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục thành điểm đến văn hóa, giải trí cuối tuần và dịp lễ lớn của người dân Hà Nội. Người dân địa phương bày tỏ sự ủng hộ nhưng cũng quan tâm đến việc thực thi. Chị Trần Mai Anh, một cư dân gần hồ, chia sẻ: “Tôi hy vọng dự án sẽ giữ được nét đẹp truyền thống, đồng thời mang lại không gian thoáng đãng, tiện nghi hơn.” Anh Nguyễn Đức Minh, một hướng dẫn viên du lịch, nhận định: “Nếu hoàn thành đúng kế hoạch, khu vực này sẽ thu hút thêm nhiều du khách, vừa bảo tồn di sản vừa thúc đẩy kinh tế.”

Với tầm nhìn dài hạn, kế hoạch quy hoạch quanh hồ Hoàn Kiếm được kỳ vọng sẽ giúp Hà Nội tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành đô thị hiện đại, bền vững, đồng thời giữ vững bản sắc văn hóa nghìn năm. Chính quyền cho biết sẽ tiếp tục lấy ý kiến cộng đồng và các chuyên gia để đảm bảo dự án đạt hiệu quả cao nhất, phù hợp với định hướng phát triển Thủ đô trong tương lai.